Koos van Houdt

In the British newspaper The Times of this Thursday morning, 28 March, we can read an indignant report about the possible closure of access for the British to the European Union’s Copernicus space project. The programme costs 4 billion euros and the British have been taking part in it so far. It provides global satellite communications for weather, climate and safety at sea.

A similar fate awaits the British when it comes to the new European satellite system Galileo. With this system, the European Union will become independent of the American GPS system, which most of us use in our cars.

Earlier, it appeared that educational institutions in the United Kingdom no longer receive invitations to participate in projects in the fast-growing European Erasmus+ programme. These include joint curricula between schools in different Member States of the European Union and student exchange programmes. The British do not understand their exclusion at all and are angry. Surely they are still members of the European Union in full rights?

Conversely, the European Union is angry with the United Kingdom. Why do the British want to leave the European Union in the first place? That is bad for the Union. But it’s also bad for the UK’s own wallet. They will be allowed to stay with Copernicus and Galileo, but only if they pay extra for it. Of course, only after March 29, 2019. But still. It is becoming increasingly clear what the consequences of this withdrawal will be, exactly in a year’s time.

On the eve of Good Friday, it is clear that the Good Friday Agreement has become the biggest stumbling block in Northern Ireland. That agreement will be exactly twenty years old in April. It was the first step towards peace after a 25-year period of Troubles between Catholics and Protestants in this part of the United Kingdom. The agreement would not have been concluded without the support of the European Union. No one wants to go back to the massacres and bombings of that period. But can the British keep this agreement alive without support from the Union?

Where will the border between Ireland and Northern Ireland be? And that remains the ‘soft border’ that could be agreed upon when both Ireland and Great Britain were members of the European Union. At that time, it was a matter of a so-called internal border, and then a lot is possible. The Dutch know this all too well, now that both our borders with Germany and Belgium are so open that we hardly experience crossing that border anymore.

So far, the Brexit negotiations have only agreed that there will be a solution to this problem, but there is no beginning of an idea of how that should be done. After all, an external border is an external border, and according to almost every citizen in the European Union, these borders must be strictly guarded and secured, even more strictly than at present. On the island of Ireland, however, that could be the death knell of the Good Friday Agreement.

On 29 March 2018, it must therefore be concluded that the flag will not be flown anywhere on 29 March 2019. More and more Britons are also starting to realise how they cut their fingers on 23 June 2016 during the referendum on the possible withdrawal of the United Kingdom. On Monday, Keir Starmer, the so-called shadow minister for Brexit on behalf of the Labour group in the House of Commons, said he sees himself saddled with some “unpleasant truths”. He said this in the financially independent newspaper The Guardian, which has labelled itself ‘anti-Brexit’.

Starmer en met hem een groot aantal andere leden van de oppositie waren en zijn tegen Brexit. Ze hebben voor ‘blijven’ gestemd in het referendum en spelen wel met de gedachte van een tweede referendum. Maar ook zij hebben hun politieke leider Jeremy Corbyn en diens radicale aanhang binnen de fractie te respecteren. Corbyn is niet tegen Brexit, wil alleen de gevolgen ervan zoveel mogelijk ‘verzachten’. Starmer verzucht nu in The Guardian, dat de Britten het maar moeten vergeten ooit nog in een tweede referendum de kans te krijgen onder de uittreding uit te komen.

Dat is niet het standpunt van voormalig premier en nu ambteloos burger Tony Blair. Hoewel Blair rond de crisis en het militaire ingrijpen in Irak al zijn gezag onder de Britten is kwijtgeraakt, heeft hij nu voorzichtig en behoedzaam een actiegroep opgericht dat wel streeft naar de uitbreiding van de steun onder de Britten voor zo’n tweede referendum. Maar dat kan pas als het Britse Lagerhuis over een definitief akkoord heeft gestemd, zegt hij. Dan is er een goede reden om het eindresultaat van de onderhandelingen nog eens aan het oordeel van de bevolking te onderwerpen.

Hardop wordt het niet gezegd in Europees Brussel. Maar velen daar hopen op een tweede referendum. Maar dan wel een referendum nadat op 29 maart 2019 de valbijl heeft toegeslagen en de overgangstermijn tot eind december 2020 is ingegaan. Want dan blijft het Verenigd Koninkrijk geen lid, dan wordt het land opnieuw lid. En dat maakt een groot verschil. Vandaar dat in Brussel zo keihard is vastgehouden aan de voorwaarden van zo’n overgangstermijn. De Britten wilden dat? Akkoord. Maar dan wel op onze, dat wil zeggen, Europese voorwaarden.

Het grote verschil is dit. Als op 29 maart 2019 de Britten uit de Unie zijn gestapt dan is er definitief een punt gezet achter de bestaande voorwaarden. Dat zijn er nogal wat. De Britten kennen geen echt open grenzen richting de landen aan de andere kant van de Noordzee en Het Kanaal. Ze doen niet mee aan de euro. En ze krijgen een grote korting op de jaarlijkse contributie. Dat heet rebate. Het is veel andere lidstaten en burgers in de Europese Unie een doorn in het oog. Terugkeren als lid, na deze valbijl van 29 maart volgend jaar, betekent dat al deze ‘voordelen’ uit het pakket zijn verdwenen. Ze moeten dan de Europese wetgeving nemen voor wat die op dat moment is.

Of ze moeten opnieuw onderhandelen over al deze voorwaarden. Dat is niet kansloos. Dat hebben we gemerkt rond de affaire van vader en dochter Skripal die in Salisbury zijn aangevallen met zenuwgas. De Britten vroegen en kregen vorige week donderdag van de Europese Raad een signaal van solidariteit. De regeringsleiders steken dus opnieuw de hand uit richting de Britten. Die kunnen op hun beurt via hun veiligheidsdiensten en hun relatief sterke leger nog heel wat inbrengen in de Europese samenwerking. Dat willen ze ook. Dus wordt ondanks alles de relatie met de Britten nooit ‘gewoon’. Het zal altijd een speciale blijven. En misschien blijven ze alsnog wel. Op 29 maart 2018 geldt nog steeds de conclusie van 24 juni 2016: “De Britten zijn nog lang niet weg”.