Wat is dat toch met de intimiteit van feesten van het licht als de lichten
gedoofd worden door het verlies van een naaste.

.

Nu, exact een jaar geleden waren we op de verjaardag van mijn schoonmoeder,
amper 1,5 maand later blies ze haar laatste adem uit in de armen van mijn vrouw
en droeg ik de brancard met het  lichaam dan niet langer meer lijden wilde van
de trap en begeleidde ik haar naar de overbrengwagen. Vanuit de woonkamer van
haar gezellig huisje in Turnhout hoor ik een hartverscheurende kreet van
verdriet.

.

Voelde me machteloos, letterlijk machteloos, moet de ik de brancard loslaten en
moet ik een arm om mijn intens verdrietige vrouw leggen of andersom. Of de ik
juiste keuze maakte door de baar met het levenloze lichaam respectvol te dragen
weet ik niet.

.

Nu branden de kaarsen niet als sfeerverlichting, maar ter herdenking.

De gemoedsrust, de zielenrust, of wat voor rust dan ook.

De kerstbomen en kerstverlichting waren koud een aantal weken ingepakt of mijn
vrouw droeg de urne naar de voor mijn schoonmoeder

uitgezochte plaats in het columbarium.

.

Nee, op verdriet en rouw staat geen tijd en ook kerst doet daar niks aan af.

Wordt het ooit nog wel kerst na een onmetelijk verlies.

Komt dat kerstgevoel ooit wel terug?

Wordt kerst anders?

Wordt het ooit nog wel weer kerst?

.

Vast staat dat kerst nooit meer het zelfde zal zijn, zonder de geliefden met
wie je ooit in hartsverwantschap kerst vierde.

De leegte is door niks en niemand in te vullen laat staan op te vullen.

.

Mijn aderen openstaand latende, voel ik ik de emoties door mijn lijf gieren.

Amper vier maanden terug verwisselde ook mijn eigen mama het tijdelijke voor
het eeuwige. Ook zij stierf in onze armen. ook ik slaakte een oerkreet en was
ontroostbaar.

.

Ik zie het nog voor me hoe mijn mama met kerst in de keuken altijd gebakken
zeetong klaar maakte. Boterzacht, tongstrelend, onder het kaarslicht gebracht
door kandelaars en rechauds.

.

Haar lieve zorgzame ogen, ze waren al jaren niet meer in de staat waarin ik ze
ooit kende.

Zoals bij mijn vader had de alzheimer genadeloos toegeslagen.

.

Ik vreesde het moment van overlijden van mijn mama.

De oerband tussen moeder en kind is met niets te vergelijken.

Hoe vaak schreeuwde ik niet luid van binnen of zelfs hardop “mama” als ik het
even niet meer wist. Maar mama is niet meer, elke schreeuw leek te weerkaatsen
in een universum van leegte.

.

Mama zou nooit meer lieve dingen met kerst van me kunnen krijgen.

Ik zal nooit meer knuffels voor haar mee kunnen nemen, zoals ik jarenlang deed.

Ik besef dat ik bijlange na niet de enige ben die de kerst zonder zijn vader en
moeder nu moet gaan doormaken.

.

Dit jaar sloeg de dood keihard toe onder de geliefde van mijn naasten en
vrienden.

Vaders, moeders, vrienden, broers en zussen, ze werden keihard en wreed
weggerukt uit de levens van mensen die mij lief zijn.

.

Hoe zouden zij nu kerst vieren?

Ik herinner mij de kerstkaarten die mijn moeder altijd schreef.

Altijd met vogeltjes en allerhande dieren.

Want dat was mama, ze was een dierenmama.

Ook met kerst en verderop in de winter voerde ze vogeltjes en de eekhoorntjes.

In de sneeuw kwamen ze tot aan de keukendeur en zelfs in de keuken om in koude
tijden

lekkers te halen.

Oh wat zullen deze dieren mijn moeder missen.

Maar ik zie haar nog in de kamer zitten, toen een vogeltje in haar handen
stierf

Toen waren het mama’s tranen die haar blouse hydrateerde, zo kwetsbaar, zowel
het vogeltje als mijn moeder.

.

Kerst…..Rendieren worden menselijke trekjes toegedicht door hemel kruisend
ringelingeling…..

Zouden zij mijn vader, moeder en mijn schoonmoeder tegenkomen?

Ach wat zever ik nou.

Ga met beide voeten op de grond staan Peter, terug in de realiteit.

Niet geloven wat je zou willen geloven.

.

Mama is overleden, dood, we wassen haar zelf , we baren haar zelf op.

Haar zachte blik doet me denken aan haar lieve ogen tijdens iedere kerst.

Ik leg haar zelf met moeite, liefde, zorgzaamheid en met veel tranen in haar
kist.

Door mijn hoofd galmt het melancholisch geluid van het oude Armeense houten
blaasinstrument, de Duduk.

.

Mijn vrouw en ik geven mijn mama gezelschap van tientallen knuffeldieren, die
ik in al die jaren voor haar mee had gebracht. In haar handen haar pluche
lievelingshondje.