Belgische paracommando’s op oefening: Ingrijpen met gevaar voor eigen leven

Peter-Vincent Schuld

Instabiele landen, complexe situaties, afgrijselijke terreur en verschrikkelijke oorlogsomstandigheden. Bij menig paracommando worden zijn gezicht en zijn ziel meer en meer getekend na iedere missie. Juist wanneer de situatie een spreekwoordelijk mijnenveld is, mogen juist de Belgische elitetroepen het verschil komen maken.
Van vredesoperaties in NAVO of VN-verband tot evacuaties van landgenoten.
Als het er echt om spant worden de paracommando’s ingezet.

Uw verslaggever is in het verleden met enige regelmaat mee geweest op buitenlandse verplaatsingen van het regiment en is diep onder de indruk geraakt.

U heeft zichzelf misschien wel eens de vraag gesteld: “durf ik met jou de oorlog in ? ”
Met andere woorden durf in mijn leven in jouw handen te leggen in noodsituaties?
Vertrouw ik jou wel genoeg ?

Uw verslaggever stelde zich de vraag ten aanzien van de Belgische paracommando’s.
“Durf ik in noodsituaties te vertrouwen op deze mensen ?”.
Over het antwoord hoefde ik geen seconde na te denken en luidde volmondig “JA!”
De onderlinge kameraadschap en professionaliteit zorgen ervoor dat u in goede handen bent.

De paracommando’s opereren niet alleen reactief en repressief;
Congo, de voormalige Belgische kolonie, is de plek waar de Belgen hun weg kennen.
Ik herinner mij nog een vlucht met de Belgische minister van defensie naar Kinshasa. We kwamen aan op de luchthaven van Kinshasa en werden opgewacht door de Belgische ambassadeur. Het hele konvooi verplaatste zich met blauwe zwaailichten, begeleid door stevig bewapende militairen in burger, van de “close protection eenheid” DAS (Detachement d’Agents de Securété) behorende tot de Belgische paracommando’s. De tocht ging van het vliegveld naar het Memling Hotel in Kinshasa. Niks ontging de mannen die een oogje hielden op de veiligheid van de delegatie.

Maar ook gewone burgers zoals u en ik, die onbedoeld in woelig gebied zijn beland en die naar huis gebracht moeten worden kunnen rekenen, na opdracht vanuit de regering, om te worden ontzet door de mannen met de wijnrode baret.

Elke operatie wordt zorgvuldig voorbereid. Inlichtingen en verkenningen (reconnaissance) worden geanalyseerd en een plan wordt opgesteld. Elk detail, elk mogelijk en zelfs niet direct te verwachten gevaar wordt bekeken alvorens men tot actie overgaat.
Als de Belgen een operatie volledig in eigen handen hebben kun je er in regel op rekenen dat het goed afloopt.

Belgisch gemoedelijk maar kordaat. Klaar om in een split second van oplettend ontspannen naar directe actie over te schakelen.
De gouden les is om in elke crisissituatie is om de kalmte en het overzicht te bewaren.

Dit wordt er bij elke paracommando zowat ingestampt tijdens de opleiding maar ook tijdens de voortdurende trainingen.
Toch worden de paracommando’s niet gevormd tot pure vechtmachines. Hoezeer er ook getraind wordt op het fysieke en krijgskundige, juist het erbij houden van de hersens en de empathie die nodig is om bescherming te geven aan die dat behoeven, spelen een belangrijke rol in de blijvende vorming van een paracommando.

Dag in dag uit zijn de paracommando’s bezig met het beschermen van de burgers en zo nodig tussenkomen. We zien hen door de straten van Brussel patrouilleren sinds de aanslagen op vliegveld Zaventem en op metrostation Maalbeek. De militairen maakten al eens het verschil door een jihadist met letterlijk explosieve plannen te neutraliseren op het Brusselse Centraal Station. Een een andere jihadist die op patrouillerende militairen instak in Brussel moest eveneens veiligheidshalve worden geneutraliseerd.

Toch vormen de (nakende) brandhaarden in het buitenland de voornaamste gebieden waar de paracommando’s worden ingezet.
Zoals we dit weekend al op Facts Found aankondigden zijn er deze week grote oefeningen in de provincie Antwerpen welke zijn georganiseerd door 3 Para die gelegerd zijn in Tielen nabij Turnhout.

Deze dagen werden op verschillende locaties in en om Turnhout situaties geënsceneerd waarbij onder meer expats geëvacueerd moesten worden uit gebieden die door rebellen beheerst en gedomineerd worden. Dat zijn geen onrealistische scenario’s, integendeel.
Het zal niet de eerste keer zijn dat er Belgische staatsburgers geëvacueerd moeten worden uit bijvoorbeeld Congo.

Op een reeks van locaties worden simultaan oefeningen gehouden.
Sommige oefeningen redelijk onopvallend andere oefeningen trekken de aandacht van de lokale bevolking.

Er wordt getraind op het uitvoeren van verkenningen, noodzakelijk om een evacuatie zo veilig mogelijk te laten verlopen.
Snelle Bombardier terreinvoertuigen en hun zwaar bewapende bemanningen nemen cruciale posities in en zekeren zo de omgeving af.

Het stadhuis van Turnhout fungeerde tijdelijk als fictieve ambassade waarin de burgemeester even de rol van “Belgische ambassadeur” kreeg toebedeeld en overnachtte samen met een groepje “land- en lotgenoten” in het gebouw om de volgende morgen door de militairen uit het gebouw geëvacueerd te worden om daarna eerst per militaire vrachtwagen te worden overgebracht naar een veilige locatie.

Het is een serieuze aanblik; militairen die posities innemen met volledige en indrukwekkende bewapening.
Semi-automatische vuurwapens in de hand, gemonteerde automatische vuurwapens op de terreinvoertuigen, handvuurwapens in het holster op de borst en imposante MAG’s (luchtgekoeld middelzwaar machinegeweer dat kan worden ingezet tegen grond- en luchtdoelen -red).

“Rebellen” gespeeld door acterende para’s schoppen wat rumoer door met hun wapens (met losse flodders) in de lucht te vuren.
Aanwezige paracommando’s treden beheerst op. Op wat (gespeeld) handgemeen na lijkt de situatie redelijk snel onder controle.

Wat opvalt is het de-escalerend optreden van de tussenkomende militairen. De overmacht aan mankracht en wapens doen de “rebellen” snel inzien dat het uit de hand laten lopen van de situatie geen verstandige zet is. Toch is het juist dat beheerst ende-escalerend optreden dat uiteindelijk het verschil maakt waardoor de paracommando’s er uiteindelijk in slagen om een paar landgenoten te ontzetten en veilig uit de handen van de rebellen te krijgen en te houden.

De nacht gaat voorbij. Bij tijdelijk tot “ambassade” omgedoopt Turnhouts stadhuis staan in de vroege morgen van dinsdag 24 oktober tal van Unimog’s (vrachtwagens geschikt voor verplaatsingen door ruw terrein) geposteerd.

 

 

Militairen zijn intussen het gebouw binnen gegaan en bereiden de evacuatie voor.
Bij de acties blijkt 1 militair “gewond” te zijn geraakt.
Een medische evacuatie (medevac) per helikopter blijkt noodzakelijk.
De militair wordt overgebracht naar een grasveld gelegen nabij het gerechtsgebouw in Turnhout.
Bij het licht worden cirkelen twee helikopters boven het grasveld waarbij er 1 gaat landen en de andere in de lucht blijft om de omgeving te beveiligen. De Agusta helikopter komt aanvliegen en landt met precisie op de afgesproken plek.

Uit het toestel komt een medic met een andere brancard waarop de gewonde militair gelegd wordt. Samen met de militairen die de gewonde militair naar de landingsplaats hebben gebracht, wordt het slachtoffer veilig en met de ruggen van de dragers gebogen, naar het toestel gebracht. Voortdurend vanuit de lucht gadegeslagen door de tweede helikopter die zo nodig vuursteun kan verlenen om de evacuatie veilig te laten verlopen. De landing en het opstijgen nemen slechts enkele minuten in beslag.

Het scenario verplaatst zich terug naar de Markt in Turnhout alwaar de “ambassade” annex stadhuis gelegen is.

Bijna geruisloos verlaten de “evacuees” het gebouw onder toeziend oog van de para’s en worden veilig in de gereedstaande vrachtwagen geholpen. Stoere mannen strekken helpende handen naar mensen die zelf niet met het grootste gemak op de vrachtwagen kunnen klimmen.

 

 

 

 

 

 

Kalm verlaat het konvooi de Markt van Turnhout, op weg naar veiliger oorden.
Middels talloze missies in het buitenland hebben de Belgische paracommando’s al menig keer het verschil kunnen maken.
Door deze oefeningen blijven deze elite-eenheden klaar om elke minuut waar dan ook in te grijpen als het bevel gegeven wordt.
Loyaal aan hun land, loyaal aan hun missie, loyaal aan elkaar.

Zoals ik hier al schreef, als de Belgen zelf de controle hebben over hun missies komt het wel goed.
Maar de paracommando’s werken ook in internationaal verband en dan kunnen ze overgeleverd zijn aan een bevelsketen die inlichtingen niet tijdig en goed interpreteert waardoor benodigde steun uitblijft op momenten dat het nodig is. De gevolgen kunnen dan rampzalig zijn.

Terug denkend aan 7 april 1994….Kigali, Rwanda….een team paracommando’s die aldaar in VN verband een vredesoperatie uitvoeren hebben de opdracht de eerste minister van Rwanda, mevrouw Agatha te beveiligen.De situatie is gespannen, er hangt onraad in de lucht. Hutu milities en muitende regeringssoldaten werpen overal roadblocks en barricades op. Om ongeveer twintig over vijf komen de Rwandese premier Agatha en de haar bewakende Belgen en Ghanezen aan bij de woning van de premier. Het vuur wordt geopend op de paracommando’s. Steun blijft uit, hulp blijft uit voor de mannen die vaak niets anders doen dan middels interventies anderen helpen en beschermen. Premier Agatha en haar man proberen te vluchten, worden snel ontdekt en ter plaatste gedood.
Nog steeds blijft steun van andere troepen uit.
Aanhoudend vuur schakelt twee terreinvoertuigen uit.
Luitenant Lotin en zijn mannen worden ontwapend.
Samen met 5 Ghanese soldaten worden de para’s in een minibus overgebracht naar Kamp Kigali.

Het gerucht wordt in de wereld geholpen dat de Belgen verantwoordelijk zouden zijn, wat niet het geval is, voor het neerhalen van vliegtuig met aan boord de Rwandese president.
Ondanks dat de aantijgingen op niks gebaseerd zijn, raken de Hutu militieleden en de regeringssoldaten meer en meer opgehitst.
De haat was in hun ogen te lezen.

Vier para’s worden ter plekke gelyncht en bezwijken ter plekke aan hun verwondingen. Zes man en de Ghanese militairen nemen hun toevlucht in een lokaaltje waarop aanhoudend gevuurd blijft worden.
De mannen zoeken dekking onder bedden, britsen en achter het stoffelijk overschot van een vijfde Belgische para die dodelijk geraakt is door een projectiel dat werd afgevuurd door een individu uit de briesende meute van militieleden en Rwandese soldaten.
Het vuren wordt even gestaakt, de Ghanese militairen krijgen orders om het lokaaltje te verlaten. Het was duidelijke dat het gemunt was op de Belgen. Een Rwandese militair probeert het gebouwtje waar de Belgen hun toevlucht hadden gezocht, via de bovenzijde binnen te treden. De Belgische para’s maken hem zijn AK-47 afhandig en doodden hun aanvaller.
Deze overwinning duurde maar kort.
Het vuren bleef aanhouden, via het dak worden er granaten geworpen op de plekken waar de Belgische para’s hun laatste momenten doormaakten. Kort na de middag viel het stil in het lokaal…..de laatste 5 Belgische para’s is hun leven ontnomen; op brute, gruwelijke en mensonterende wijze vermoord in een land waar 800.000 mensen ten gevolge van een vreselijke genocide het leven verloren.

Of de wonde heelt is de vraag. Het litteken blijft in ieder geval. Uw verslaggever betrad ooit het lokaaltje op Kamp Kigali en probeerde zich de doodstrijd van de dappere para’s in te beelden….rillingen liepen uw verslaggever over zijn rug. Amazing Grace…….

Het met kogels en granaten doorzeefde gebouwtje staat er nog steeds, een plaquette aan de muur vertelt ons de namen van de 10 omgekomen paracommando’s. In dienst getreden om de veiligheid van het land te dienen, gestorven tijdens hun missie om de veiligheid te dienen…. Terug naar Turnhout; ik kijk nog eens voor de laatste keer naar de jonge gasten die 23 jaar later geopteerd hebben voor het zelfde doel en bestaan, als waar de 10 omgekomen para’s voor gekozen hadden. Namelijk het dienen van hun land en de veiligheid.
Ik hoop dat ze na elke komende missie weer veilig huiswaarts keren.

Met dank aan: Adjudant-chef Dirk Biemans