Chinese leider ging op bezoek bij Poetin: Ik Xi, ik Xi wat jij niet ziet

door Peter-Vincent Schuld & Christel Dubos

De Chinese president Xi Jinping was de afgelopen dagen in Moskou op bezoek bij de Russische president Poetin. Het Kremlin deed er alles aan om Xi groots te onthalen en te paaien. Over en weer waren er mooie woorden, maar het vat der harde wapenfeiten waaruit de hechte band tussen Moskou en Beijing moest blijken bleef leeg. In de openbaarheid spreken Rusland en China een diepe vriendschap naar elkaar uit. Maar het is theater. Het zijn geen boezemvrienden. De vriendschap is niet onvoorwaardelijk voor zover in er de geopolitiek sowieso al sprake is of kan zijn van onvoorwaardelijke vriendschappen. In vergelijking met China is Rusland qua oppervlakte wel een groot land maar qua inwoners valt het allemaal wel mee en qua Bruto Nationaal Product is het ook “geen vette”.

De Gremlin uit het Kremlin

Voor China is Rusland speelgoed of een soort van huisdier waarbij President Poetin af en toe over zijn bolletje geaaid moet worden.  Maar “het beest” Poetin uit het Kremlin,  dat ooit zo’n hoge aaibaarheidsfactor leek te hebben is een Gremlin geworden en zal uiteindelijk door de Chinezen spreekwoordelijk net zo makkelijk weer als een Gremlin in een geslachte vorm op de dierenmarkt van Wuhan verkocht worden.
Kijk het is bij lange na niet altijd koek en ei geweest tussen de Russen en de Chinezen. In 1929 was er een gewapend conflict over de Mantsjoerije Spoorweg, beter gekend als de Chinese Oostelijke Spoorweg, in 1969 hadden we weer een gewapend conflict tussen de Chinezen en de Russen. Ditmaal handelde het om een territoriaal conflict, en nu moet u goed opletten: Het ging over door de Russen in de 19e eeuw veroverde gebieden aan de Chinese grens, en die is zo’n 4400 kilometer lang. Nee de Chinezen zijn dat echt niet vergeten en de Chinezen vertrouwen Rusland ook voor geen haar, maar dat hoeft naar buiten toe niet getoond te worden. Ze kijken in hun politieke gereedschapskist en zoeken de juiste politieke tang om de andere partij er onneembaar in te kunnen plaatsen. Men is niet zo dol op onnodige destabilisatie van gebieden waar dan ook, dat verstoort de rust om te kunnen denken en te kunnen handelen. Immers elke zijderoute ontspringt in China. In de ogen van de Chinezen zijn we allemaal sukkels die de wijsheden van Confucius niet toepassen en wij staan er confuus bij hoe het allemaal kan gebeuren.

Poetin krijgt klaarblijkelijk dus niet de wapens van China waarom hij schijnt te hebben gevraagd. Zo dubieus sterk is de vriendschap tussen Poetin en Xi. Xi heeft meer belang bij een  Rusland dat niet te sterk wordt en China niet kan meeslepen in militaire conflicten waar het helemaal niet op zit te wachten.

China lijkt op dit moment niet uit te zijn op een harde politieke of zelfs een militaire confrontatie met de VS en Europa. De Chinezen zien het politieke spanningsveld tussen Rusland en het Westen als elektriciteitskabels waar naar believen een hoeveelheid stroom op gezet kan worden om de partij aan de andere kant van politieke pulsen te voorzien in de vorm van positieve energie of als het de Chinezen niet zint, negatieve energie. Maar China vindt het wel fijn als het de regie heeft en daarom werpt het zich op als “vredestichter”. China schikt zich naar de situatie, speelt partijen tegen elkaar uit om er daarna met de gewenste  buit er vandoor te gaan.

Niet even een biertje pakken met de Chinezen

Nee met de Chinezen ga je niet gezellig even een flesje Tsingtao export bier drinken, om, zoals de Vlamingen dat zeggen “tussen pot en pint zaken” een oorlogje te regelen. Slechts weinigen slagen erin om de Chinese manier van denken te doorgronden. Kortom wel Tsingtao exporteren, maar er niet even samen van genieten. Geniet rustig van het Tsingtao-biertje, maar je betaalt er gewoon voor, dat is een beetje het Chinese metaforisch credo. En zijn de flesjes leeg, beschouw ze niet als leeg, maar als vol, want er zijn volle identieke exemplaren ten beschikking.

Dit politiek gedrag zien we ook terug bij het bezoek van de Chinese President Xi aan zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin.  Het gezicht van de Chinese leider is te vriendelijk strak en op het eerste gezicht ondoorgrondelijk. De trekken van zijn mond in verhouding tot zijn ogen verraden een zekere terughoudendheid. Het lijkt een beetje op een vertoning waarbij de Chinese leider op bezoek is bij zijn querulant maatje dat aan het buskruit verslaafd is geraakt en maar aanhoudend aan het plofbare poeder zit te snuiven.

Om het hard en simpel uit te drukken, China kan er ook voordeel uit halen als de Russische Federatie uiteen dondert en Rusland zelf gedwongen zal zijn om uiteindelijk na verloop van mogelijk diverse decennia, zich aan te sluiten bij het westen en dus qua machtsfactor stevig gedecimeerd zal raken.  Met de Europese Unie en haar periferie valt ten minste op basis van ratio te onderhandelen. Het Kremlin en de andere openbare besturen in Rusland zijn doordrenkt met corruptie en wanbestuur met niet controleerbare ego’s met veel te veel eigen belang. 

BRICS, u heeft er waarschijnlijk nooit van gehoord

Dan valt er iets op.  Er is een institutioneel samenwerkingsverband tussen Brazilië, Rusland, India en Zuid-Afrika genaamd BRICS. De website heeft het over samenwerking, topontmoetingen tussen de leiders van de landen, maar waar het gaat over “Wat is BRICS” blijft de website infobrics.org akelig leeg. Raar. We gaan maar eens opzoek naar de registratiehouder van de domeinnaam “infobrics.org“.

Via een Who Is zoekopdracht komen we uit bij nic.ru. Dus de domeinnaam is in Russische handen. Akkoord. Geen punt. We gaan naar de website en we komen uit op de homepage van Ru Center, een belangrijke speler op het gebied van domeinnaamregistraties en webhosting in Rusland en we zien dat de laatste aanpassingen aan de domeinnaamregistratie vandaag, 23 maart zijn uitgevoerd. Akkoord. Interessant.

Maar van wie is Ru Center? De website meldt dat het een onderdeel is van de RBC groep, niet te verwarren met de Royal Bank of Canada. RBC staat voor RozBiznizConsulting  een Russische mediagroep die geforceerd in andere handen kwam nadat een een aantal media outlets die zich bezighielden met onderzoeksjournalistiek op het gebied van corruptie en machtsmisbruik,  kritisch hadden geschreven over een dochter van Poetin Katerina Tikhonova en haar man, de Russische oligarch  Kirill Shamatov en het opduiken van hun namen in de zogenaamde “Panama Papers”.

De hoofdredacteuren werden aan de kant geschoven, de grootste aandeelhouder van RBC, de Oneksim group kreeg de Russische autoriteiten ongevraagd over de vloer en het hostingbedrijf Ru Center lijkt niet meer in handen te zijn van RBC,

in tegenstelling tot wat de website van Ru Center over haar eigenaar schrijft zouden de aandelen van Ru Center in september 2021 verkocht zijn een groep van Russische investeerders die zich verenigd hebben in de Ru-Web Investments LLC die weer onder de controle staat van de Proxima Capital Group en bedrijf dat zich weer met investeringen, saneringen en het herstructureren van bedrijfsschulden bezig houdt .  Als we het over dergelijke kapitaalsintensieve activiteiten hebben dan komen we inderdaad aan bij de Russische oligarchen. In de wetenschap dat sinds 2019 het internet in Rusland niet meer zo vrij toegankelijk is als bij ons, dan stelt zich de vraag hoe dicht de Russische internet faciliterende en beherende organisaties  het beleidsmatige bed delen met het Kremlin. Waarom moet de Russische overheid een internationale organisatie waar zij een vinger in de pap heeft, anoniem laten registreren?

Maak dat de kat wijs

Terug naar BRICS. De website brengt ook overgenomen nieuwsverhalen. Zo valt er te lezen dat er op 17 maart j.l. een spoorverbinding vanuit Beijing naar Europa in gebruik is genomen waarover 55 40-voet containers hun weg kunnen vinden naar Europa. Als we even verder lezen dan blijkt de eindbestemming Moskou te zijn.  Dan dient er zich een vraag aan. Ziet China Moskou als een onlosmakelijk onderdeel van Europa, waarvan het regime slechts tijdelijk is? Want anders hadden de Chinezen wel een China-Rusland verbinding aangekondigd. Op de weg naar Moskou zouden er auto-onderdelen vervoerd worden, op de weg terug, graan, zuivel, sterke drank en olie. Maar, even nadenken, slechts 55 wagons, waarvan wellicht een deel gevuld zou worden met olie. Nee, dat zet echt zoden aan de dijk, enkele tientallen wagons met olie over een lange afstand. Denkt iedereen nu echt dat we een schroefje missen?

Wat speelt er in het strategisch denken van de Chinezen? Maar er stelt zich nog een vraag.  Wie of wat exploiteert die verbinding met goederenwagons van Beijing naar Europa, de facto Moskou? Als we de Chinese media en het Chinese staatspersbureau Xinhua moeten geloven dan is dat de firma Taitong International Transportation. We gaan eens op zoek naar dat bedrijf. We komen in een web van van Chinese shipping- en transportbedrijven terecht maar over Taitong komen we niet veel te weten. Het lijkt wat spookachtig. We leren wel dat een bijna identiek genaamde firma Taitong International Shipping is ontbonden. Het handelsregister in Hong Kong meldt hierover het volgende:

“TAITONG INTERNATIONAL SHIPPING CO., LIMITED was incorporated on 2009/12/23 as a Private company limited by shares registered in Hong Kong. It’s company registration number is: 1404892. The date of annual examination for this private company limited is between Dec 23 and Feb 02 upon the anniversary of incorporation. The company had been running for 5 years 3 months, and 25 days since its establishment until dissolution. The company is ” Dissolved” now.”

Het roept allemaal meer vragen op, dan het antwoorden geeft zoals gebruikelijk. Of deze mist niet voldoende is dient u te beseffen dat er naast zakenbanken ook mistbanken bestaan. Taitong is een Chinees bandenmerk en het is de naam van een regio in China, maar weinig verwijst naar het bestaan van een goederentransportbedrijf dat gebruikt maakt van de rails die in China in staatshanden zijn. Over de opgevoerde directeur-generaal Chu Yixiao nog maar te zwijgen. Het weinige dat we over de man in kwestie te weten komen is dat hij een “naamgenoot” heeft die als bloedharig karakter in mooie kleren voorkomt in de “Legend of the Swordsman” een webnovelle die nogal wat fans heeft.

Kortom er is te veel mist en te weinig klaarheid en dus kunnen mogen we feitelijk stellen dat de Chinees-Russische relaties het beste thuis horen in een andere novelle, namelijk die van de Mythische der Mogelijke Mondiale Machten. Want er is een hoop mythe, er is een hoop mogelijk, het speelveld is mondiaal en tja, wie heeft er echt macht en welke macht is een feitelijke mythe? Weer wordt de aandacht getrokken door een publicatie op de website van BRICS. Namelijk een artikel van 4 juli 2022, met als titel “hoe een uitgebreide BRICS de wereld zou kunnen leiden”. In de eerste alinea lezen we hoe de groep van BRICS landende intentie heeft om onafhankelijk van het westen te worden en eigen koers te varen. Het artikel is van Russische origine en we kunnen de inhoud voor een deel naar het rijk der mythes verwijzen. Immers economisch gezien kunnen China, India en Brazilië, Europa en de VS en de westers georiënteerde landen en de landen in de Pacific zoals Australië en Nieuw-Zeeland de rug helemaal niet toekeren. Dat kost handel. Maar de BRICS-formatie van landen is wel een interessante factor om in de gaten te houden. De instabiele wereld van vandaag die voor een aanzienlijk deel draait op de dynamiek van de dag is geen fundament waarop je nieuwe formaties van landen kunt bouwen.

Het arrestatiebevel tegen Poetin en de geplande BRICS-top in Zuid-Afrika

Nu het Internationale Strafhof in Den Haag een arrestatiebevel tegen Poetin heeft uitgevaardigd speelt dit China wellicht zelfs in de kaart. Een wereldleider die niet uitgebreid kan reizen is een soort van gouden vogeltje in een stalen kooitje. Poetin kan letterlijk weinig kanten meer uit.  Hoe meer figuren uit de kringen van het Kremlin en de Wagner Group op de “Most Wanted” lijst komen te staan, hoe meer de individuen hun eigen hachje gaan proberen te redden en daarvoor zijn waarschijnlijk veel betrokkenen bereid om spreekwoordelijk hun eigen moeder te verraden. Zo gaat dat ook binnen criminele organisaties.  Nu moet u weten, en we hebben het al vaker geschreven, de Russische politieke geschiedenis kent één geweven rode draad; Namelijk die van interne intriges en verraad. Een paar blikken in de geschiedenisboeken en u bent weer helemaal bij. Bovendien de autonome republieken binnen de Russische federatie en de voormalige Sovjet-republieken kunnen afzonderlijk van elkaar veel interessanter zijn voor de Chinezen om er invloed op uit te oefenen en zodoende de Chinese belangen in die Euraziatische doen regio te vergroten. Xi Jinping houdt er wellicht toch rekening mee dat het bestaan  van de Russische federatie in haar huidige vorm wellicht geen heel lang leven meer beschoren is.

Van 22 tot en met 24 augustus dit jaar is er een top gepland met de staats. en regeringsleiders in Zuid-Afrika inclusief Xi JinpIng en Vladimir Poetin. Maar dan moet Poetin op reis. Pakt “Vlad de Spietser” het vliegtuig met het risico om gedurende de vlucht naar Zuid-Afrika tot landen gedwongen te worden en ergens gearresteerd te worden. Kans is niet ondenkbaar. Wordt het vliegtuig van Poetin door “medestanders van Oekraïne” onderweg met een “Fuck PTN Raket” uit de lucht geschoten? De kans is niet ondenkbaar. Reist Poetin eerst naar China om samen met Xi Jinping in één toestel naar Zuid-Afrika te vliegen en zodanig zich door China te laten beschermen? Kans is niet ondenkbaar. Of gaat Poetin in stilte de onderzeeër pakken vanuit de haven van Moermansk en zich te begeven naar de onderzeeboothaven in Simons Town Zuid-Afrika?  Wij staan van niets meer te kijken. Maar Zuid-Afrika heeft reeds aangegeven zich bewust te zijn van de uitleveringsplicht als Poetin Zuid-Afrika aandoet.

Wat gaat het worden? Een staaltje ongezien vertoon waarbij de ere-escorte voor Poetin een escorte van de militaire politie wordt naar de luchthaven om op het vliegtuig naar Den Haag te worden gezet? We gaan het zien. Misschien komt er wel helemaal geen BRICS-top. Voor China is de persoon van Poetin op dit moment voornamelijk een lastig en irrationeel sujet.

Gaan we naar de Chinees of het Balkan-restaurant?

Chinezen in het algemeen en in het bijzonder mijnheer Xi Jinping zijn nogal rationeel. Een voorbeeld van hoe de Chinezen in een verdeeld of uiteengevallen gebied een “beheerstactiek” uitvoeren is de Westelijke Balkan waar ook China zijn invloed wil vergroten. 

We vestigen onze aandacht op de  de denktank Geopolitical Intelligence Services (GIS) dat gevestigd is de stad Vaduz in het dwergstaatje Liechtenstein dat tussen Oostenrijk en Zwitserland geklemd ligt. De denktank wordt gerund door een zekere Prins Michael von Liechtenstein zu Liechtenstein, niet te verwarren met het staatshoofd van Liechtenstein Prins Hans-Adam. GIS voorziet via publicaties en op vraag  strategische analyses op basis van inlichtingen en expertise. Op 6 februari van het afgelopen jaar valt ons een analyse op  die GIS publiceerde op haar website. We lazen het document en wij bewaarden het stuk omdat het een analyse en een visie bevatte die we van enig belang achtten in het licht van wat er  allemaal zou kunnen gaan komen. Een verhaal dat geschreven is door Blerim Reka, minister van Europese Integratie in Kosovo en van Noord-Macedonische origine. In zijn analyse schrijft Reka over de groeiende invloed van China op landen in de Westelijke Balkan, met nadruk op Servië dit in nauwe samenwerking met de heersende politieke klasse in Moskou.  China bedient zich van politieke en economische instrumenten. China koopt in “vriendschap”. Het doet ons inderdaad weer denken, zoals ook het artikel vermeldt, aan die keer dat gedurende de coronacrisis er een vliegtuig landde in Belgrado met aan boord naar schatting zo’n 1 miljoen doses van het Chinese Sinovac vaccin.

Het winnen van Chinese politieke en economische invloed op de Westelijke Balkan is een doorn in het oog van de Europese Unie en we kunnen het vlot trekken van de onderhandelingen en de gegeven status van de kandidatuur voor de EU lidmaatschap van Bosnië & Herzegovina niet anders zien als een antwoord op de Chinees-Russische inspanningen tot het vergroten van de invloed op de Balkan.  Maar ze schenken er Heineken.

Heeft de EU een andere geopolitieke keuze? Moeten de geopolitieke belangen op den duur wijken voor de waarden waarvan de Europese Unie zegt te voor staan? Of wordt er een andere, derde weg gekozen? Hoe dan ook het is een wespennest daar op die Westelijke Balkan. Wordt Brussel een courante en gevestigde politieke bestemming vanaf het vliegveld van Sarajevo? De EU en Bosnië & Herzegovina lijken elkaar meer en meer te naderen.

Voorzitter van de Europese Raad Charles Michel heeft gisteren de voorzitter van de Raad van Ministers, mevrouw Borjana Kristo ontvangen en duidelijk gezegd dat de toekomst van Bosnië & Herzegovina in de Europese  Unie ligt. Hij was wel zo diplomatiek om niet te zeggen wanneer.

Hoge buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell wist met trots te melden dat Servië en de afvallige provincie Kosovo een akkoord hebben bereikt over de zogenaamde “implementatie van de Annex die behoort bij het Akkoord tot het pad ter normalisatie  van de betrekkingen”.  Beide partijen hebben toegezegd het akkoord te zullen eerbiedigen en de artikelen in het akkoord te zullen uitdragen en zulks in goed vertrouwen”. Mooie woorden, nu de haat tussen de bevolkingsgroepen nog weg. We moeten iets in Europa. We kunnen ons echt geen brandhaarden meer veroorloven.  Linksom of rechtsom. De vraag is alleen hoe we dat voor elkaar gaan krijgen? We zullen geen “engelengeduld” moeten opbrengen maar Chinees geduld.

In ieder geval heeft de Europese Unie met deze stap wel een streepje gehaald door de Chinese invloedssfeer in Bosnië & Herzegovina en Servië. De Europese Unie mag ook Servië zeker niet vergeten omdat hoe we het ook wenden of keren, Servië historisch gezien een van de leidende regionale staten is op diezelfde Balkan. Dit ondanks alle gewapende conflicten waarbij Servië betrokken was. De vraag is of het haalbaar en wenselijk om de EU op dit moment verder uit te breiden met de landen op de Westelijke Balkan vanwege het feit dat de interne etnische en religieuze tegenstellingen op de Westelijke Balkan zo diep zitten en het makkelijk escalerend geweld nooit ver weg is.  Daarnaast zijn er voor wat betreft de meeste landen op de westelijke Balkan nog schier onoplosbare problemen met betrekking tot de rechtsstaat, naast de aanwezigheid van onvoorstelbare hoeveelheden vuurwapens onder de burgerbevolking en natuurlijk niet te vergeten de welig tierende corruptie.

Net zo goed dat er voor Oekraïne geen pasklaar antwoord is tot langdurige stabilisatie, is dat evenmin het geval voor de Westelijke Balkan. De Europese Unie heeft niet voor niets de stabilisatiemacht EUFOR in Bosnië en Herzegovina. Maar toch is het raadzaam om naast Kaliningrad (Rusland) om geen  tweede enclave te hebben in de Europese Unie  waar aanhoudend sprake is van een gespannen voet. Er is ongelofelijk veel werk aan de winkel voor diplomaten om de onderlinge spanningen op de Westelijke Balkan te bezweren. Rusland is er bij gebaat de spanningen in stand te houden. China kijkt voornamelijk naar de huidige of een nieuwe realiteit waaruit zij haar voordeel kan halen. De vaak heetgebakerde natuur van mensen in alle landen op de Westelijke Balkan en andere Slavische landen staat haaks op het schier eeuwige geduld dat de Chinezen lijken te hebben.

Xi wil zijn greep, zijn invloed op Eurazië versterken en goede relaties met de Europese Unie behouden. Rusland en de Europese Unie strijden om de invloedssfeer in landen van de voormalige Sovjet Unie, zoals Kazachstan, Armenië, Azerbeidzjan, Oezbekistan en Kirgizië om maar een paar voorbeelden te noemen. Gelet op de politieke instabiliteit binnen de Russische Federatie lijkt China heel voorzichtig voor een een-tweetje met de Europese Unie te opteren vanwege de handelsrelaties. China is niet geïnteresseerd in een kwaliteitskeurmerk op het politiek handelen of zijn producten. Eens verkocht zijn de centjes door de bocht. Je moet het maar presteren, een überkapitalistisch systeem onder de vlag van het Chinese communisme of beter gezegd “het Nationale Volkscontrolariaat” . Rare jongens die Chinezen….. of toch niet?

Maar in feite zien de Chinezen Moskou en de Euraziatische landen ten Oosten van het Kremlin gewoon als een spelletje. De Chinezen laten overal ter wereld letterlijk en figuurlijk ballonnetjes op om te kijken wat voor resultaat hun inspanningen geven. Ze zien de hele wereld als een testlaboratorium en een casino tegelijkertijd. Chinezen gokken graag. Ze zetten geld in, ze verliezen wat en ze winnen wat .Van Mongolië tot de Westelijke Balkan, van Afrika tot Zuid-Amerika. China ziet overal economische mogelijkheden.

Het voorbeeld in de Lage Landen

Een voorbeeld hiervan is de lancering in 2005 van het Chinese automerk Landwind  op Nederlandse bodem wat overal in Europa de headlines haalde. De SUV, in feite een kopie van een Opel terreinwagen, voldeed niet aan de eisen omtrent veiligheid en dus stierf de lancering van het automerk op Europese bodem een stille dood. De lancering was grootst en er werd veel van verwacht. Maar dat is nu zo’n opgelaten economisch ballonnetje dat het niet gered heeft.

Maar wie denkt dat het merk volledig is verdwenen in de “vrije wereld” heeft het bij het verkeerde einde. We zien het merk vandaag de dag gewoon weer terug in een hedendaags jasje op bijvoorbeeld het Caribisch Sint Maarten, waar niet alleen Chinese auto’s rijden maar waar ook het gros van de kleine supermarkten in Chinese handen zijn.

Chinezen lijken net Hollanders. Al zijn er veel meer Chinezen dan Hollanders, je komt ze ook overal tegen en niet zelden in de handel.

Intussen hebben de Chinezen wel het eigendom verworven over het van origine Zweedse automerk Volvo. De Chinezen hebben zoiets van “bereiken we ons doel niet linksom, dan maar rechtsom”. Voor China is elke afzetmarkt een interessante afzetmarkt, want de winst moet uit de marge van de massa komen. Alleen wat China doet is kijken naar de behoefte van een regio buiten haar landsgrenzen en stemt daar het aanbod op af. We zullen met de Chinezen rekening moeten houden en hun manier van denken moeten leren begrijpen. De door China opgediende spreekwoordelijke haaienvinnensoep kan wel eens andere ingrediënten bevatten dan geacht of wordt gedacht.

Wie weet wordt een spreekwoordelijke “Babi Rus Bang” wel een nieuw gerecht bij uw favoriete Chinese restaurant, waarbij de vraag volgt….”Sambal bij?”  Immers je moet altijd nieuwe gadgets en gerechten hebben om te blijven verkopen. Wordt vervolgd