Commentaar op terreur: België klungelt, Spanje arresteert en u liep meer gevaar dan u dacht

door Peter-Vincent Schuld

Abdelsalem Lassoued (45) die vorige week maandag twee Zweedse staatsburgers in Brussel heeft vermoord en een derde persoon zwaar heeft verwond, werd gezocht door de Tunesische justitiële en politionele autoriteiten wegens een dubbele moordpoging. Meneer had in Tunesië al eerder 10 jaar in de lik gezeten. Meneer heeft weten te ontsnappen, heeft weten de Middellandse Zee over te steken, meneer heeft in diverse Europese landen verbleven.

Meneer heeft in België politiek asiel aangevraagd, hetgeen hem geweigerd is en meneer bleef vervolgens onder de radar. Wat klopt hier niet?  Een hele hoop. Lassoued kreeg het bevel om het grondgebied van België te verlaten. Lassoued veegde er zijn achterwerk mee af. Meneer woonde met zijn vrouw en kroost in Schaarbeek, een gemeente in het Brusselse.

Naar verluidt werd Lassoued was wel in het vizier van de Belgische inlichtingen- en veiligheidsdienst die in de volksmond de Staatsveiligheid wordt genoemd. In juni 2022, nog voordat er een uitleveringsverzoek van Tunesië op de “deurmat” lag, was Lassoued reeds voorwerp van “interesse”. Het geval “Lassoued werd naar verluidt besproken door de Staatsveiligheid, het parket en de politie. De Staatsveiligheid ressorteert in België onder het gezag van de minister van Justitie. De man stond naar verluidt weer niet op de lijst van personen die om aandacht vroegen van het centrum voor dreigingsanalyse OCAD. Dit roept vraagtekens op. Nou zou het een grove en onterechte belediging zijn aan het adres van de Staatsveiligheid, het OCAD en de Belgische politiediensten om ze collectief af te serveren en de mantel uit te vegen. Integendeel. Met de verstikkende wind van de “politieke correctheid” is het ook voor de mensen binnen deze diensten moeilijker om middels rapportages, ambtsberichten en processen-verbaal de beestjes exact bij de naam te noemen. Politieke correctheid staat echt haaks op het feitelijk benoemen van dreigingen en het in stand houden van het inhoudelijke verhaal dat de rechtsgrond vormt voor de bescherming van de Belgische democratische rechtsstaat. Als we dit narratief blijven hanteren en de politieke correctheid niet doorbreken, dan staat er ons nog veel onheil te wachten.

Terug naar de dader van de aanslag. Hoe kan het zijn dat deze meneer Lassoued woonachtig was in Schaarbeek? Stond hij ingeschreven bij de gemeente? Stond het eventuele huurcontract op zijn naam, of op iemand anders zijn naam? In België dienen huurcontracten bij de belastingdienst geregistreerd te worden. Van wie werd het appartement gehuurd? Wat was de huurprijs? Waar werd de huur van  betaald en wie betaalde er voor de huur?  Hoe voorzag meneer in zijn levensonderhoud en dat van zijn gezin? Hoe was het geregeld met meneer zijn ziektekostenverzekering? Meneer reed op een scooter, deze moet een nummerplaat hebben. Op wiens naam stond dat ding, was de scooter verzekerd en zo ja, via wie was deze verzekerd en hoe werden de verzekeringspremies voldaan. Zelfde geldt voor gas, water en licht. Zo zijn er legio vragen te beantwoorden. Hoe kwam deze vent aan een oorlogswapen? Hoe heeft hij hiermee leren omgaan? Waar haalde hij de centen vandaan om een wapen aan te schaffen en waar komt dit wapen vandaan? Om welke merk en type wapen gaat het? Hoe is het wapen in het illegale circuit terecht gekomen? Met wie had dit heerschap contact. Onder een valse naam onderhield hij een Facebook-account met veel contacten.

Voor een deel lopen we misschien tegen de privacyregels aan. Veel van onze lezers geven aan dat zij zich bespioneerd voelen als de overheid alles van hen wil weten. Maar dan dient er zich weer een nieuwe vraag aan.

Gelet op de risicosetting van personen uit bepaalde landen en met een bepaalde islamitische overtuiging, is het niet gewoon een feit dat je eigenlijk niet ontkomt aan etnisch en/of religieus profileren?

Als er wettelijk vastgelegde regels met elkaar botsen, welke rechtsregels hebben dan voorrang?

Hoe dan ook, terrorist Lassoued eindigde gelukkig wel in een cel, een koelcel om precies te zijn. Enfin, dat is al iets, maar dat is te danken aan het krachtdadig optreden van de Belgische politie. De bevoegde Belgische minister van Justitie Vincent van Quickenborne nam vrijdag ontslag.  Hij vond als “politiek verantwoordelijke” dat hij het niet kon maken om aan te blijven. Maar eigenlijk moet de grove bezem ook door het Belgische Openbaar Ministerie. De bevoegde Procureur des Konings en zijn team hebben de opsporingsdiensten niet gezet op de opsporing om tot aanhouding van “mijnheer Haatbaard” te komen. Hoe dan ook de nieuwe minister van justitie Paul van Tigchelt en voormalig OCAD-chef heeft heel wat uit te leggen bij de eerstvolgende vergadering van de EU-ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken.

In feite kan Van Quickenborne zelf en in persoon niets doen aan het feit dat er bij het Openbaar Ministerie in het Brusselse werd geblunderd.  Immers we kennen de scheiding der machten de zogeheten Trias Politica, namelijk  De wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht. Die onafhankelijke werking van de machten is  de grondslag van onze rechtsstatelijkheid. Of die onafhankelijkheid altijd zo strikt in acht wordt genomen, dat is een vraag die een waarheidsgetrouw antwoord verdient en waar soms gerede twijfels over zijn. Maar ik zou furieus worden als ik minister was en ik dit op mijn bord kreeg gepresenteerd. Maar ook bij de Federale Overheidsdienst Justitie zijn er vraagtekens te stellen. Waarom is het uitleveringsverzoek nooit opgevolgd door het Belgisch “Ministerie van Justitie”?

Afgelopen vrijdag werd ook werd bekend dat op 15 augustus 2022 bij het Belgisch Ministerie van Justitie (Federale Overheidsdienst Justitie) er een uitleveringsverzoek was binnengekomen, dat dit uitleveringsverzoek op 1 september 2022 in handen van het Openbaar Ministerie in Brussel is gelegd……..en er werd niks mee gedaan. Het feit dat het tot afgelopen vrijdag duurde vooraleer de waarheid aan het licht kwam doet grote vragen stellen over de integriteit en kundigheid bij het Openbaar Ministerie in Brussel.  Naar verluidt is de bevoegde procureur ook stevig aan de tand gevoeld door zijn meerderen. Binnen het parket werkte alles schots en scheef. De linkerhand wist niet wat de rechterhand deed. Maar de vraag dient aan of dit geen institutionele storing is van de motoriek van het Openbaar Ministerie in Brussel?

De fout van of onder de verantwoordelijkheid van de bevoegde parketmagistraat heeft het leven van twee mensen gekost. Het commentaar van de Brusselse procureur-generaal Johan Delmulle die bij de VRT zegt:  “Het was een jammerlijke samenloop van omstandigheden” is natuurlijk een commentaar van “niets”. Neem verantwoordelijkheid en ga je allereerst vooral heel diep schamen en treed vervolgens in contact met de nabestaanden van de twee slachtoffers en de overlevende van deze slachtpartij. Is hier nalatigheid te verwijten vanuit de Belgische Staat? Jazeker, en België kan  in deze, in juridisch opzicht-,  er niet aan ontkomen om deze nalatigheid te erkennen en een forse schadevergoeding uit te keren. Toch moeten we eerlijk blijven, de communicatie door de procureur-generaal Johan Delmulle is discutabel, maar ik vrees dat de man ook met de spreekwoordelijke handen in het haar zit. Ik zie, zoals de zaak er vandaag bij ligt, geen elementen om Delmulle persoonlijk verwijten te maken.

Wie dacht dat het bij Justitie in België allemaal op rolletjes liet sinds de zaak Dutroux en de Witte Mars die als protest tegen het geklungel bij justitie gehouden werd in Brussel (oktober 1996)  allemaal op rolletjes liep heeft het dus bij het verkeerde eind. Er wordt gesproken van een “verkeerde kast” waarin het dossier lag.  Een heel simpele aanpassing door het plaatsen van een “fel gekleurde kast” om de urgentie aan te tonen met een behoorlijke ordening van de dossiers wat al een praktische maatregel was geweest.

Je kunt je niet alleen achter werkdruk verschuilen. Als de veiligheid van de burger en de staat in het geding zijn, dan is het geoorloofd om overuren te maken en verloven in te trekken. Een andere simpele aanpassing kan zijn dat een uitleveringsverzoek van een land buiten de Europese Unie automatisch in het Schengen Informatie Systeem wordt gezet, zodat als een persoon in een bepaald land binnen de Schengenzone opduikt en gecontroleerd wordt de persoon in hechtenis kan worden genomen.

Ik pleit al geruime tijd voor het detacheren van inlichtingenofficieren dan wel opsporingsambtenaren die als voelsprieten werken voor onze inlichtingen- en veiligheidsdiensten bij asielcentra. Het is niet meer dan een uitbreiding van bestaande samenwerkingen. In Nederland we hebben de afdeling Id-Wiv’s van de politie, deze heeft ook een voelsprietwerking voor de AIVD, deze afdeling bestaat naast het Team Criminele Inlichtingen en hun werkzaamheden kunnen elkaar soms best overlappen.

Ook veiligheid Nederland, Frankrijk en andere Europese landen in het geding in deze zaak

Het is een feit dat het voor Lassoued in feite heel eenvoudig zou zijn geweest om buiten Brussel en buiten België toe te slaan. Immers wel leven in de Schengenzone, en daar is op zich niks mis mee zolang er maar voldoende informatie gedeeld word, ter beschikking is. Kijk feitelijk is elke landsgrens die niet meter voor meter is afgesloten met hekken zo lek als een mandje. Ze zijn grotendeels via het luchtverkeer te controleren, maar daar houdt het echt op. Wie kwaad wil kan altijd iets verzinnen. Feit is dat onder de justitiële verantwoordelijkheid van de betrokken falende parketmagistraat de man ook had kunnen toeslaan bij een vriendschappelijke interland tussen Nederland en Zweden of Duitsland en Zweden om  maar enkele voorbeelden te noemen. De aanslagen in Parijs op de Bataclan kwamen ook vanuit Brussel. De betrokken parketmagistraat heeft dus heel de Schengenzone in gevaar gebracht.

Nu moet u weten dat op 10 maart van dit jaar het nieuwe Schengen Informatie Systeem in gebruik is genomen om gezochte boeven en terroristen maar ook vermiste mensen te kunnen opsporen. Het systeem bewaakt voor u de mogelijkheid om vrij te reizen binnen de Schengenlanden maar bevat tevens ook verbeterde instrumenten om tot bestrijding van het terrorisme te komen. Het heeft er alle schijn van dat men bij het Openbaar Ministerie in Brussel liever “Suske en Wiske” leest, in plaats van zich met serieuze terreurbestrijding bezig te houden. Het parket in Brussel heeft gefaald en is gezakt voor het examen “terreurbestrijding in de strafrechtketen”. Ik hoop dat het Openbaar Ministerie in Brussel goed beseft dat collega’s van de parketten in de omringende landen evenals de politiediensten ziedend zijn op het mateloos geklungel. Het Openbaar Ministerie in Brussel heeft tevens schade toegebracht aan het vertrouwen van de Europese collega-diensten en de werking van het Schengen Informatie Systeem (SIS).

Dat is een onvergeeflijke fout. Ik ben niet diegene die hier tuchtrecht of strafrecht spreekt maar ik kan mij zo voorstellen dat de betrokken magistraat en zijn team naar Belgisch recht misschien in aanmerking komen voor vervolging op grond van art. 422bis Belgisch Strafwetboek waarin schuldig verzuim beschreven staat en strafbaar is gesteld. Tuchtrechtelijk hoeft het laatste woord hier ook nog niet over gesproken zijn. Als mij dit zou overkomen, zou ik direct ontslag nemen en ik zou echt niemand meer onder ogen durven komen uit schaamte.

Arrestaties in Spanje, Spaanse politie en justitie laten niet met zich sollen

Door heel Europa zijn de politiediensten uiterst alert. De meeste agenten willen niets liever dan echte boeven pakken. In de afgelopen dagen (20 oktober) werden in de omgeving van Barcelona, Granada en Madrid vier verdachten aangehouden, 3 mannen, en iets wat zich in een stoffen vuilniszak voortbewoog en wellicht aangeduid kan worden als een vrouwmens op verdenking van betrokkenheid bij het voorbereiden van een terroristisch misdrijf dan wel lidmaatschap van een jihadistische organisatie en de verspreiding van jihadistisch gedachtegoed. Ze zouden het herstel van het kalifaat El Andalus voor ogen hebben gehad.

Het onderzoek tegen de verdachten liep reeds sinds vorig jaar en de arrestatie werden uitgevoerd op verzoek van het Audiencia Nacional, dat in feite het Landelijke Parket is in Spanje.

De nieuwsvoorziening in Europa is zo slecht, dat dit belangrijke nieuws inzake de bestrijding van terrorisme niet eens of amper in het noorden van Europa waaronder Nederland de headlines haalde, en dat in een tijd waarin we echt wel wat goed nieuws kunnen gebruiken.

De aanwezigheid van politie op straat in in Spanje, bijvoorbeeld bij lokale feesten en evenementen duidelijker en zichtbaarder dan anders. Je merkt dat de Spaanse politiediensten veel scherper zijn zonder overspannen te reageren. Waarom het in Spanje de terreurdreiging wellicht beter aangepakt wordt dan elders? Spanjaarden zijn trots op hun grondwet, daar moet je gewoon niet aan tornen, want dan heb je een probleem. Spanjaarden zijn een trots volk en laten gewoon niet met zich sollen. Natuurlijk is er in Spanje ook ongein. Maar haal hier geen ongein uit, want als de Spaanse autoriteiten je in het vizier hebben, dan ben je aan de beurt. Terrorisme wordt al helemaal niet gepikt en die aversie stamt nog uit de tijd van de Baskische afscheidingsbeweging ETA.

Net zoals in Italië Malta en Griekenland is Spanje geografisch gezien de grens met Noord-Afrika. Een regio waar veel verdachten van terroristische misdrijven hun herkomst hebben. Ik herinner mij een bureau van de Guardia Civil op het Canarische eiland La Palma met zicht op zee. Dat zicht moeten we behouden en onze vrienden van de betrokken politiediensten ondersteunen waar nodig. In de geest van artikel 42 lid 7 van het verdrag betreffende de Europese Unie, ook wel het Verdrag van Lissabon genoemd kunnen we ons beter beschermen door steeds nauwer met onze vrienden van de buitenlandse politiekorpsen samen te werken.

Er is sprake van agressie van andere mogendheden en organisaties die een gevaar vormen voor de Europese veiligheid. Daar zijn we ons van bewust en hebben we Frontex als Europees agentschap voor grensbewaking en kustwacht. Maar, wat was er verwerkt in de beelden die de Spaanse Policia Nacional vrijgaf van de drie invallen die zij deden…? Inderdaad ze lieten het logo van Europol zien en dat duidt op het harde feit dat er sprake was van dat er wel coördinatie heeft plaats gevonden op Europees niveau en dit via Den Haag waar het hoofdkwartier van Europol zit. Het heeft er de schijn van dat de wereld van de Belgische parketmagistraat niet groter was dan dat van zijn kantoor en dat Europol en Eurojust (het faciliterend agentschap van de Europese Unie voor samenwerking tussen de Openbaar Ministeries) slechts namen waren van bekenden waarmee hij geen kennis had gemaakt. 

Met conclusie:

Waar een wil is, is een weg. Als je de weg kwijt bent heb je een probleem.