door Peter-Vincent Schuld

 De Oekraïense president Zelinsky roept de internationale gemeenschap op
tot kalmte en om de situatie niet verder te destabiliseren. Oekraïne dacht
vrienden in het westen te hebben, maar de vraag rijst meer en meer of sommige
spelers in het westen van de gelegenheid geen misbruik maken door over de rug
van Oekraïne het vuurtje met Rusland op te stoken. Daar lijkt het soms wel op
Wie er zich ook aan schuldig maakt, de Nederlandse minister Hoekstra (CDA) van
Buitenlandse Zaken heeft gelijk als hij zegt dat er met mensenlevens wordt
gespeeld.

Elk woord of verklaring vanuit de internationale gemeenschap kan de situatie
destabiliseren en doen escaleren met nodeloos verlies aan levens van mensen die
nu nog hopen en bidden op een morgen en liefst een vreedzame morgen.

Nederland en België roepen haar burgers op om uit Oekraïne te vertrekken. Hoe
terecht en goed bedoeld, deze oproep kan ook een negatief effect hebben en dus
verder destabiliserend werken. Maar welke keuzes hebben de ministers van
Buitenlandse Zaken die oprecht bezorgd zijn om hun landgenoten?

Oekraïne is geen kandidaat om toe te treden tot de EU. De rechtsstaat voldoet
niet aan de criteria en de corruptie tiert er nog te welig. Lidmaatschap van de
NAVO zou olie op het vuur gooien. Als we iets niet moeten
willen is het brandstof toevoegen aan een toch al licht ontvlambare situatie.

En er bestaat een kans dat Oekraïne een derde weg kiest, door als land te opteren
voor kandidaat-lidmaatschap van de Euraziatische Economische Unie en / of
lidmaatschap van de tegenhanger van de NAVO, de CSTO, waarvan Rusland de
leidende staat is. Dan heeft Rusland geen reden meer om Oekraïne manu militari
tot haar invloedssfeer te gaan inlijven. Beide landen hebben er baat bij om al
dan niet tezamen economische relaties in stand te houden met het westelijk deel
van Europa.

Er zijn nog meer opties. Oekraïne zou bijvoorbeeld de annexatie van de Krim
kunnen accepteren en deze middels een verdrag met Rusland kunnen legaliseren
overeenkomstig het internationaal recht. Het is in alle realiteit schier
onbestaande dat Rusland De Krim teruggeeft aan Oekraïne.

Zo zijn er rond Donetsk en Loehansk, die beiden de onafhankelijkheid van Oekraïne
hebben uitgeroepen, gelijkaardige varianten te bedenken. Ergens moet het vechten
een keer stoppen. Je kunt niet aan de gang blijven.

Je kunt je de vraag stellen, vanuit het perspectief van Oekraïne bekeken, of de
diplomatieke inspanningen vanuit het westen niet een soort van verdoken
activisme is jegens Rusland. Ja, u kunt stellen dat Rusland en  haar president
Poetin niet de lieverdjes zijn in de internationale gemeenschap, bezien met de
ogen van het westen. Het nadeel in het westen is dat er geen of weinig
historisch besef is.

Maar opgemerkt dient te worden dat het volgende internationale dispuut zich zal
weer aandient. Ditmaal tussen Rusland en haar staatsbedrijf Gazprom en Moldavië.

Op de redactie rolde een persbericht binnen van Gazprom dat melding maakt
van het ongenoegen van het Russisch gasbedrijf over het feit dat het
Oost-Europese land Moldavië naar zeggen van Gazprom, op haar eigen houtje haar
schuldenlast aan Gazprom laat doorrekenen. De manier van doorrekenen zou niet
overeenkomstig de afspraken zijn, die waren gemaakt in oktober 2021.

Op 2 februari zou er een vergadering plaatsvinden van de Raad van Toezicht van 
Moldavagaz. “Zou”. Vertegenwoordigers van de Moldavische regering kwamen niet
opdagen. Waar gaat het nu precies om? Gazprom leverde aan Moldavagaz aardgas die
Moldovagaz op haar beurt weer door leverde aan consumenten aan de rechteroever
van de rivier de Dniester.

Er bouwde zich een fikse schuld op aan Gazprom die voorwerp werd van
onderhandelingen om nu precies duidelijk te krijgen hoeveel geld Moldovagz aan
Gazprom verschuldigd was. Een audit zou volgen om een en ander , volgens een
protocol dat was afgesproken tussen de twee gasbedrijven, helder in kaart te
brengen. Gazprom is de mening toegedaan dat Moldavagaz zelfstandig en buiten de
afspraken om, haar schuldenlast laat doorrekenen. 

Het lijkt een een nietszeggend nieuwsbericht voor de meeste burgers. Maar
disputen over betaling inzake gasleveringen deden zo’ n 17 jaar terug de
spanningen met Oekraïne al oplopen waarbij Rusland de hand hield op haar
gaskraan om deze naar believen open of dicht te draaien.

Dit dispuut is een nieuw betreurenswaardig incident tussen Rusland enerzijds en
een staat die grenst aan de Europese Unie anderzijds. Het geeft aan dat wat
betreft de levering van gas, de afhankelijkheid is van Russisch gas. Het geeft
ook aan wat de Russische afhankelijkheid is qua inkomsten uit aardgas. De
spanningsvelden kennen geen equilibrium met de gasvelden waaruit het goedje
omhoog gepompt wordt.

Door deze twisten wordt de stabiliteit in het oostelijk deel van het Europese
continent er niet beter op. Het spreekt voor zich  dat Moldavië aan haar
financiële verplichtingen moet voldoen, maar kunnen Moldovagaz of Moldavië dat
wel? Zo nee, wat zijn de consequenties voor Moldavië als zij haar financiële
verplichtingen niet kan nakomen? U moet goed beseffen dat als het
spreekwoordelijk in Moldavië bakken uit de hemel giet, politiek gezien er in
Roemenië een zware regenbui overtrekt en dat het bij ons in eerste instantie
miezert. Wat iedereen ook beweert, aardgas is van levensbelang, nu en in de
toekomst.

Binnen de Europese Unie en in de media is er de afgelopen tijd voornamelijk
aandacht geweest voor de Green Deal waar weer allerlei nieuw propagandamateriaal
voor is ontworpen maar wat gewoon wel de aandacht afleidt van pan-Europese
disputen met nog maar eens een risico op een enorme destabilisatie van het
Europese continent en we zijn de coronacrisis nog niet eens voorbij.

Nederlands Europarlementslid Lara Wolters van de PvdA vindt het verplicht hebben
van een klimaatboekhouder door bedrijven een zaak van bijzondere importantie. In
vergelijking met de geopolitieke situatie is zo’ n boekhouder/pennenlikker van
nul en generlei importantie gelijk het betrokken Europees parlementslid van de
PvdA zelf, die klaarblijkelijk niets beters te doen heeft. Europees commissaris
Timmermans vindt dat de grote bedrijven in het jaarverslag ook moeten vertellen
wat ze doen aan het klimaat. Of daar een hond daar interesse in heeft. We hebben
in Europa wel belangrijkere zaken aan ons hoofd.

Er doemt zich een terechte vraag op. Wat hebben discussies rond CO2
uitstoot binnen de EU voor zin, wat hebben laadpalen voor elektrische auto’s
voor zin als aan de poorten van de Europese Unie massaal  troepen en zwaar
militair materieel zich in beweging heeft gezet dat de facto zorgt voor een
enorme uitstoot van broeikasgassen? Denken we in de Europese Unie dat we een
eiland zijn, een vorm van perfecte heilstaten?  Immers tanks, pantservoertuigen,
trucks en raketinstallaties rijden niet op water en gelet op de zwaarte van de
voertuigen verbruiken ze de nodige brandstoffen.

Is de last voor de Europese burger en het bedrijfsleven dan nog wel
proportioneel? In de jaren dertig van de vorige eeuw stond de Nederlandse
regering die zich als “neutraal” profileerde bekend als de regering van het
gebroken geweertje, thans is in de Europese Unie een beetje hetzelfde aan de
gang in de vorm van het “gebroken gaskraantje”.

Even terug naar het begin van dit verhaal. Ondanks het bezoek van de Franse
president Macron van afgelopen maandag aan de Russische president Vladimir
Poetin en het 5 uren durende gesprek zonder directe uitkomsten is niet de
feitelijke kou het meetpunt geworden maar de  spreekwoordelijke
gevoelstemperatuur. Deze is qua feitelijkheid altijd anders dan wat de
thermometer exact aangeeft. De winden vanuit het Westen of vanuit Rusland kunnen
die gevoelstemperatuur aardig beïnvloeden en zo ook het handelen van de zich met
het dispuut bemoeiende actoren van buiten en binnen de regio.

 Met of zonder oorlog moet de situatie zich in de regio ooit gaan stabiliseren.
Het zou alleen onvergeeflijk zijn als dit ten koste zou gaan van een onmetelijke
hoeveelheid mensenlevens. Eigenlijk wordt Oekraïne en thans ook Moldavië
gegijzeld tussen diverse partijen, Rusland enerzijds en de EU en deels
overlappend de NAVO inclusief en de VS anderzijds.

Zijn er dan zoveel westerlingen in het Oekraïne? Met Valentijnsdag in de
absolute nabijheid is het antwoord “ja”.  Een van de meest aparte
exportproducten van Oekraïne zijn huwelijken en relaties. In de straten van Kiev
en Odessa tref je overal huwelijksbureaus aan waarbij vaak de meest
aantrekkelijke vrouwen een westerse partner zoeken. Het vertier in de vele bars
en discotheken maal het overschot aan letterlijke schoonheden trekken massaal
West-Europese en Amerikaanse mannen. (waaronder veel militairen en
security-personeel die wereldwijd op missie zijn en even een break hebben.).
Zomaar een verzinsel? Neen? Dit stelde uw redacteur zelf al vast toen hij de
regio bezocht en op de terrassen het gesprek aanging met menigeen. 

Dit geldt trouwens in beperkte mate ook voor Moldavië. Dit land is voor de meeste
buitenlanders onbekend terrein. Toch is dit land opnieuw een verbindende staat
tussen het Europa van de Europese Unie en oostelijk Europa dat geen deel
uitmaakt van de EU. De nabije toekomst zal uitwijzen hoe de kaarten geschud
worden en landkaarten al dan niet hertekend gaan worden. Niemand die exact kan
voorspellen wat het precieze scenario zal zijn.

Staat de toekomst in de tarotkaarten geschreven? Valt te betwijfelen daar
elk woord en elke handeling vanuit de wereldleiders het lont in het kruitvat kan
aansteken of de detonator uit de bom kan verwijderen. Alle spelers moeten zich
nu voortdurend verlaten en vertrouwen op de gedragspsychologen van de
inlichtingendiensten om het gedrag van  de tegenspelers inzichtelijk te krijgen
of te voorspellen. Voor Oekraïne is het nog wel het meest verdrietige daar er
boven de hoofden van de Oekraïne een machtsspel wordt gespeeld. Het is niet voor
niets dat de Oekraïense president Zelinsky de internationale gemeenschap tot
kalmte maande.

Is het pokerspel met een normaal stel kaarten? Het heeft er op dit moment wel
veel van weg daar niemand teveel in zijn kaarten laat kijken met uitzondering
van de Amerikaanse president Biden die meedeelde dat de Amerikaanse militairen
geen evacuaties op touw gaan zetten van landgenoten uit Oekraïne als Rusland
binnenvalt. Hij geeft hiervoor als reden dat dit een wereldoorlog zou kunnen
ontketenen. Heeft Biden een punt. Maar het is ongebruikelijk dat een Amerikaanse
president op deze wijze duiding verschaft. Je kunt je afvragen of dit geen groen
licht is voor aan de Russen om Oekraïne binnen te trekken.

Zijn de kaarten dan al geschud? Nee, want de internationale diplomatie is nog
druk bezig om de kaarten in beweging te houden dan dat ze feitelijk al op tafel
worden gelegd. Gevaarlijke situatie? Absoluut. Ongewenste situatie? Absoluut.
Een totaal onmogelijke situatie? Nee!

Maar we moeten uitkijken dat metaforisch gesproken de speelkaarten in dit
pokerspel gedurende de druk van deze kaarten niet vervalst, verzwaard, verlicht
op of een andere wijze gemanipuleerd worden door een of meerdere spelers. Wie
kan in dit verhaal nog bemiddelen of als betrouwbare croupier optreden? En wie
is straks de Joker?

Terug naar Moldavië, want terwijl de wereld in spanning kijkt naar Oekraïne
moeten we de aandacht voor dit land niet laten verslappen. U moet wat feiten
weten om de regio te begrijpen en te kennen

Feiten:

Moldavië is een land dat grenst aan de Europese Unie via  buurland Roemenië en
daar ook sterk cultureel aan verwant is,

Moldavië is een van de allerarmste landen op het Europese continent.

Moldavië is lid van de Raad van Europa (Geen EU instelling), lid van het
Gemenebest van Onafhankelijke staten, lid van de OVSE (Organisatie voor Vrede en
samenwerking in Europa) en de BSEC (Black Sea Economic Cooperation).

Van deze laatste internationale organisatie zijn zowel landen lid die behoren tot
de EU Roemenië en Bulgarije), als wel van de NAVO (aangevuld met Turkije)

Het land kent een deel dat grenst aan Oekraïne dat Transnistrië heet en zichzelf
ziet als een onafhankelijke staat, maar niet als zodanig erkend wordt en is,
niet onbelangrijk, gelegen aan de linkeroever van de rivier de Dniester.

Moldavië is dus politiek gezien een zeer kwetsbare staat en een directe buur van
de Europese Unie en de NAVO. Het land heeft geen cent te makken. Bovendien heeft
dit land ook haar spanningsvelden en niet alleen inzake Transnistrië dat aan
Oekraïne grenst. Mocht Rusland Oekraïne binnenvallen, is het niet uitgesloten
dat Rusland tot Moldavisch Transnistrië oprukt. Immers Transnistrië voelt zich
nauw verwant aan Rusland en voelt zich tekort gedaan door Moldavië.

Het dispuut om onbetaalde gasrekeningen en het dispuut inzake Transnistrië van
Moldavië zouden een excuus kunnen zijn om de Moldaviërs in de ogen van de Russen
een lesje te leren.

Ook Moldavië kan niet nog meer destabilisatie gebruiken. In 1990 vocht het
land nog een oorlog uit met de thans autonome Moldavische regio Gagaoezië. Ja,
Europa kent meer landen en regio´ s dan u zou denken. Hier komt de geschiedenis
weer om de hoek kijken. Want de Gagaoezen zijn een Turks volk maar geen
islamitisch volk. De belangrijkste taal is het  Turks en ze belijden het
orthodoxe christendom. Een deel is ook in Oekraïne woonachtig,

Hoe krijgt je in de uiterst verdeelde regio alles weer op orde zonder
onnodig bloedvergieten. Misschien mogen we dan toch opnieuw met enige
bewondering kijken naar Schuman, Monet, De Gasperi en Adenauer die ons deel van
Europa wisten te verenigen na bloedig oorlogsgeweld ten koste van ettelijke
miljoenen mensenlevens en zorgden we ons nu beperken tot het uitvechten van onze
meningsverschillen aan de onderhandelingstafel. De grote boze mensenwereld heeft
niets aan dorpspolitiek en dorpspolitici.

Er zit echter wel nog een moraal in dit verhaal. Onder voorwaarden staken van de
thans uitgesproken sancties tegen Rusland zou al een stap kunnen helpen, naar
mijn mening. Maar dat had eerder al dienen te gebeuren. Het momentum lijkt niet
door de EU en haar lidstaten noch door de Amerikanen te zijn benut.

Het zou de weg hebben kunnen openen voor gesprekken over handel en andere
economische betrekkingen met Rusland en de landen binnen de Euraziatische
Economische Unie. Want reguliere handel en economische betrekkingen, met
inbegrip van het toerisme hebben geen baat bij oorlogsgeweld en aanhoudende
spanningen.

Ik kom tot deze conclusie na analyse van alle van belang zijnde zaken in die
regio. Maar wie ben ik?  In ieder geval een Europeaan die net zo inzit met het
lot van burgers binnen de Europese Unie als met het lot van burgers die in
Europese landen wonen buiten de Europese Unie. Ongeacht of dit nu een inwoner is
van Zwitserland, Liechtenstein, Moldavië, Georgië, Armenië, Oekraïne of Rusland.

Mag ik als Europeaan nu even gaan opstaan? Ik trek die laatste vraag in en doe
het gewoon. Punt! Einde discussie!