Dwangmaatregel Timmermans rond bio-landbouw vergroot risico op voedseltekorten

door Jan Schils

Het wordt kort dag, want al over 9 jaar moet het huidige Europese landbouwareaal volgens de Europese “Farm to Fork strategie” van klimaatpaus Frans Timmermans voor een kwart biologisch bewerkt worden. Op dit moment neemt de biologische landbouw nog slechts 7,5 procent van de landbouwoppervlakte in de EU in beslag, zodat er nog heel wat werk aan de winkel is, wil Timmermans een van zijn grote klimaatdoelstellingen kunnen waarmaken.

De vraag is echter of de EU-lidstaten de komende maanden en jaren met dat verhaal zullen blijven meegaan, nu niet alleen boeren maar ook wetenschappers hun twijfels hebben over de eigengereide koers van onze klimaatpaus, die geen tegenstand duldt. Die zet als een blind paard zijn weg naar de Green Deal voort, zonder enige financiële onderbouwing van dit project waarom Raad en vooral het Parlement al herhaaldelijk hebben gevraagd. Ook aan de gewone EU-burger die alle (al dan niet megalomane) Europese projecten per slot van rekening via de belastingen mee betaalt, is financiële transparantie verschuldigd. Dat komt Europa alleen maar ten goede.

De landbouwsector in Europa ziet dat allemaal met lede ogen aan en heeft weinig vertrouwen in Timmermans en in de Europese Commissie. De wetenschap heeft zich daarbij nu aangesloten, waarop we hieronder nader zullen ingaan. Want die hele operatie zou volgens de wetenschappers heel wat minder duurzaam kunnen zijn dan Timmermans (die deels ook ongegeneerd en ongevraagd op de stoel van de Poolse landbouwcommissaris is gaan zitten en daar vastgeroest lijkt) zich dat voorstelt. De aanpak van Timmermans zou onvermijdelijk tot een daling van de landbouw- en voedselproductie leiden (dus tot tekorten) omdat de behoefte aan voedsel door allerlei omstandigheden wereldwijd juist fors zal toenemen volgens de Verenigde Naties en de FA0 (de Voedsel- en Landbouworganisatie) in Rome.

Nog onrust

De boeren in Europa zijn inmiddels nog niet vergeten, dat de klimaatpaus hen nog niet zo lang geleden verweet, dat hij niet begreep dat zij vasthielden aan een totaal verouderd landbouwbeleid, dat kansloos was voor de toekomst. Vooral diens dreigement dat de helft van de Europese landbouwgronden en daarmee ook de helft van het aantal boeren, van de productie en van een behoorlijk deel van de landbouwexport (!) onherroepelijk zouden moeten verdwijnen, veroorzaakte grote onrust in de hele Europese landbouwsector. Een onrust die nog steeds voortleeft. Na een storm van kritiek, zwakte Timmermans zijn woorden af, maar zijn intenties niet zoals daarna uit zijn voorstellen voor de Green Deal en de Fork to Farm strategie is gebleken. Hij blijft erbij dat 30 procent van het landbouwareaal in Europa natuurgebied moet worden en 25 procent voor de biologische landbouw moet worden bestemd.

Wetenschappers zijn de boeren nu te hulp gekomen en rekenen ondubbelzinnig af met dit biologische stokpaardje van de klimaatpaus. Die laat zich leiden door politiek groen en –rood en ook in een goed blaadje wil staan bij het bekende Zweedse klimaatmeisje Greta en de klimaatfanatici in het algemeen. Ook al gaf Greta hem onlangs na een virtueel theekransje totaal onverwacht een veeg uit de pan, omdat hij “de voorstellen voor de hervorming van de Europese landbouw (GLB) niet wil terugtrekken”. Alsof hij dat op eigen houtje zou kunnen doen. “Timmy” had zoveel agressie van het kleine klimaatfenomeen niet verwacht en bleek wat verbouwereerd achter. Een medewerker van de tweede machtigste man van de Commissie merkte laconiek op: “Ik denk niet dat ze samen nog binnen afzienbare tijd thee zullen drinken….”

Verkooptruc

Bij het omstreden besluit van Timmermans, dat bindend voorschrijft dat een kwart van het landbouwareaal in Europa louter biologisch moet worden geëxploiteerd, zetten zowel de landbouwsector als nu ook de wetenschap grote vraagtekens. Toch wil de klimaatpaus van geen wijken weten en wil hij zijn plan de boeren in Europa kost-wat-kost door de strot duwen. Hij doet dat door zijn “vijanden” op een naar populisme ruikende wijze enkele wortels voor te houden, een manier van doen die hij normaal als verfoeilijke rechtse politiek verafschuwt. Een woordvoerder van de “COPA”, de overkoepelende Europese boerenorganisatie in Brussel, vat de werkwijze van Timmermans kort en krachtig samen: “Hij bedient zich van een doorzichtige verkooptruc voor zijn CO2-plannen.” De wortels die de klimaatpaus de boeren (en eigenlijk ook de gewone burgers) voorhoudt, klinken overtuigend, maar missen elke onderbouwing. Zo beweert Timmermans dat  bij de biologische landbouw de biodiversiteit ongeveer 30 procent hoger ligt dan bij de traditionele landbouw en dat de dieren door minder antibioticagebruik een “aangenamer leven zullen gaan leiden”. De smakelijkste wortel die de weinig onfeilbaar klinkende op een na hoogste ambtenaar in Brussel de boeren voorhoudt, is dat ze “hogere” inkomens mogen verwachten, maar dat blijkt louter nattevingerwerk. Zijn collega en (echte) landbouwcommissaris Woychiekowski sprak Timmermans dan ook vierkant tegen door te zeggen het grotere aanbod van biologische producten tot prijsverlagingen aanleiding zou geven en tot een verlaging van de inkomens van de bio-boeren. Waarop Timmermans weer een ontkenning de wereld in stuurde. Alleen bleek hij een te verwachten stijgingspercentage voor hogere inkomens niet te kunnen geven. Commissie-ambtenaren probeerden achteraf hun baas nog te redden met de verklaring dat de bio-boeren hun inkomens met minstens 4 tot 8 procent omhoog zouden zien gaan.

Doemscenario

Intussen pleiten wetenschappers  ervoor om moderne plantveredelingstechnieken zoals CRISPR/Cas toe te laten in de biologische landbouw om zo doemscenario dat Timmermans in het vooruitzicht stelde, te vermijden. De  huidige Europese regelgeving bepaalt, dat gewassen die veredeld zijn met nieuwe technieken – zoals CRISPR/Cas9 – verboden ggo’s (genetisch gemanipuleerde gewassen) zijn in de biologische landbouw. Verschillende wetenschappers in binnen- en buitenland zijn van oordeel dat daarin verandering moet komen. Onder hen bevindt zich ook Richard Visser van de universiteit van Wageningen. Visser leidt daar de afdeling Plantenveredeling. Hij vreest dat – wanneer de Europese regelgeving niet wordt aangepast, een stijging van de biologische productie kan resulteren in een minder duurzaam voedselsysteem.

Volgens hem verdwijnen veel positieve effecten van de biologische landbouw wanneer je naar de impact per kilogram product kijkt in plaats van per hectare. De oorzaak is, dat de opbrengsten van de biologische landbouw doorgaans 20 à 25 procent lager liggen dan bij de traditionele landbouw. Visser in “EOS Wetenschap”:  “Meer biologische landbouw zal dus minder voedselproductie tot gevolg hebben, terwijl de vraag naar voedsel en voeder voorlopig gelijk zal blijven. Dat moet ergens worden verbouwd.” Meer biologische landbouw in Europa kan een hogere milieu-impact buiten de EU tot gevolg hebben en die impact is dan groter dan de lokale voordelen van dit soort landbouw. Visser vreest namelijk dat de druk op de exportregio’s zoals Zuid-Amerika en Zuidoost-Azië alleen maar zal toenemen. Vandaar worden grote hoeveelheden plantaardige oliën en veevoeder naar Europa uitgevoerd.

Visser ziet nieuwe plantveredelingstechnieken, zoals de CRISPR/Cas techniek, als de oplossing voor de toekomst. Voor Europa moet volgens hem een landbouw met minder gewasbeschermingsmiddelen, nutriënten en andere grondstoffen het einddoel zijn.. Maar deze doelstelling is niet haalbaar door je bewegingsvrijheid te beperken door allerlei EU-regels en dogma’s van de biologische sector. Dan zijn alle technieken nodig die veilig zijn voor mens en milieu. Visser: “Het heeft geen zin jezelf een handicap op te leggen. Dat zou het zelfde zijn als een loodgieter alleen met een buigtang op pad te sturen.” Voor zover de techniek.

Gevaar

Duidelijk is dat het terugdringen van het landbouwareaal in Europa (en de wereld) ten gunste van de natuur en de biologische landbouw – hoe aangenaam dat ook bij de publieke opinie in de oren klinkt – het gevaar inhoudt dat de productie de vraag naar voedsel niet meer kan bijhouden. De komende jaren is er juist door de klimaatverandering, die gepaard zal gaan met steeds meer extreme weersomstandigheden zoals grote hitte en overstromingen, hongersnoden en andere rampen, een steeds grotere voedselproductie nodig in plaats van te pleiten voor minder landbouwgronden, minder voedselproductie en minder voedselexport zoals de klimaatpaus ons samen met de hele Commissie in Brussel wil doen geloven.

Klimaatpaus houdt vast aan zijn dogma

Intussen laat Timmermans geen gelegenheid voorbijgaan om bij het verkondigen van zijn klimaatboodschappen te pas en te onpas alarm te slaan en angst te verspreiden over het eventueel niet slagen van de groene en energietransitie. Zo verklaarde hij dezer dagen in een interview (Eurativ), dat biomassa absoluut een absolute noodzaak is om die groene transitie te verwezenlijken. Timmermans: ”Zonder biomassa redden we het niet. ”De EU moet nu écht meer doen en veel ambitieuzer zijn, anders wordt het één grote ramp”, luidde zijn boodschap.  Hij schrok er niet voor terug om verschillende landen in Afrika en gebieden in de Stille Oceaan de stuipen op het lijf te jagen met de voorspelling dat zij van de wereldkaart zullen verdwijnen door klimaatverandering als er niets gebeurt. Opmerkelijk is dat Timmermans het woord kernenergie schuwt als de pest, maar het gebruik van biomassa als “groen” wondermiddel blijft aanbevelen, terwijl de wetenschap en de politiek (ook zijn groene vrienden) inmiddels hebben begrepen dat die oplossing allerminst groen is…Als socialist is kernenergie voor hem kennelijk een vies woord, een schuttingwoord zelfs, dat jij dan ook voor altijd uit zijn vocabulair heeft geschrapt. Dat is des te verwonderlijker omdat hij in wezen ook twijfelt aan het succes van biomassa om zijn klimaatdoelstellingen te bereiken. Maar de klimaatpaus houdt vast aan zijn anti-kernenergiedogma, reden waarom hij wereldwijd ook zo wordt genoemd.

Timmermans: 25 keer meer windmolens op zee

Als het aan Timmermans en de Europese Commissie ligt, komen er tot 2050 ruim 25 keer zoveel windmolens bij op zee bij als er nu al zijn . Dinsdag (vandaag) bespreekt de parlementscommissie voor visserij in het Europees Parlement een niet-bindend rapport hierover. Bert-Jan Ruissen van de SGP is tegen de “tsunami” van reusachtige windmolenparken op zee en hij staat daarin niet alleen Ruissen: “Waar kan er dan nog gevist worden? De platvis blijft al weg van de stroomkabels en voor vissers is het niet of nauwelijks mogelijk om rond windmolens te vissen.  Wij als SGP pleiten dan ook voor een bouwstop van windmolens in visrijke zeegebieden. Als alternatieve energieopwekking moet de EU beter kijken naar kernenergie. Die energiebron is bovendien stabieler dan windmolens.” Een naaste medewerker van Timmermans wijst op het niet-bindend karakter van het rapport: “Het is een van de vele meningen over de uitbreiding van de windmolenparken, die wie serieus nemen, maar de commissaris houdt vast aan zijn plan.”