door Koos van Houdt

Emmanuel Macron is helemaal in zijn element. Er is werk te doen en dat ligt hem.
Macron kenden we ook op Europees niveau al als een bezig baasje. Nu probeert hij
Duitsland en Nederland aan zijn zegekar te binden.

Drie jaar geleden veerde de hele Europese Unie op. Emmanuel Macron speelde zich
in de kijker. Hij verraste met zijn opvattingen over Europese soevereiniteit.
Frankrijk moest bij de tijd gebracht worden, de Europese Unie niet minder. De
coronacrisis geeft hem nu volop kansen.

Kijk je er met democratische ogen naar, dan valt één ding niet te ontkennen.
Wanneer je de kiezers openlijk vertelt over je plannen en je wordt vervolgens
ruimschoots gekozen, dan heb je een mandaat om volgens die plannen aan de slag
te gaan. Zo heeft Emmanuel Macron open kaart gespeeld met de kiezers in
Frankrijk. Europese soevereiniteit werd een kernbegrip. Geen slecht begrip. Het
begrip ´nationale soevereiniteit´ wordt door velen omarmd. Vele dictators hebben
er hun handelsmerk van gemaakt.

Zo niet Macron. Eenmaal gekozen in mei 2017 legde hij het allemaal
duidelijk uit. Ook Frankrijk kan niet zonder stevige Europese samenwerking. Dus
moeten er ook op Europees niveau krachtige besluiten genomen kunnen worden.
Vervolgens probeerden de vakbonden in Frankrijk hem van alles in de weg te
leggen. Economische en sociale hervormingen in dat land verlopen al tientallen
jaren uiterst moeizaam. Presidenten bijten er hun tanden op stuk. Zo leek ook
Macron ondanks zijn openheid in dit Franse moeras weg te zinken. Maar hij blijkt
niet het type om zich bij tegenslagen neer te leggen.

Na de verkiezingen een jaar geleden in mei 2019, nam Macron de liberale
fractie in het Europees Parlement over. De Nederlanders uit VVD en D66 waren
hier jarenlang prominent aanwezig. Nog steeds heeft de VVD’er Malik Azmani een
vooraanstaande positie als vice-voorzitter. Maar veelzeggende naam van deze
nieuwe fractie: Renew Europe. Nu het erop aankomt en de Europese Unie volop in
beeld is in de strijd tegen het coronavirus, grijpt Macron zijn kansen.

Nog steeds moet hij rekening houden met zijn Duitse collega Angela Merkel.
Maar zelfs zij heeft niet het eeuwige politieke leven. Mocht Macron in 2022
herkozen worden, dan heeft hij goede vooruitzichten op een leidende positie in
de Europese Unie. Hij heeft de Duitsers al gepaaid door vorig jaar Ursula von
der Leyen, partijgenote en minister in het kabinet van Angela Merkel, in Brussel
te parachuteren. En Merkel is bezig de Franse positie rond de geldstromen van
noord naar zuid meer ruimte te geven. Europese democratie op Franse leest
geschoeid. Nu heeft Macron zijn politieke vriend Mark Rutte, partner in Renew
Europe, op de korrel.

Jean Quatremer, correspondent voor de Franse krant Libération in Brussel,
schreef maandag in zijn krant dat Ursula von der Leyen wel eens wat meer mocht
beseffen dat ze er niet alleen zit voor de Duitse pers. Ze mag zich best wel
meer mag laten horen en zien in de Franse media. Quatremer is geen stroman voor
Macron, daarvoor heeft hij zich te lang als onafhankelijk journalist bewezen.

Maar toch. Met deze plaagstoot slaat hij twee vliegen in één klap: de
Duitse voorzitter van de Europese Commissie is nu eenmaal in de kruiwagen van de
Franse president op deze post neergezet. Dus kritiek op haar mediaoptreden in
Frankrijk is ook kritiek op de president van de republiek. Het vestigt alleen
maar meer de aandacht op wat Von der Leyen en Macron op dit moment proberen. Zij
willen het Europese beleid in en na de coronacrisis naar hun hand zetten.

Precies op hetzelfde moment komt een voorstel van vice-voorzitter Paolo
Gentiloni, voormalig premier in Italië, en nu lid van het crisisteam in de
Europese Commissie, in het nieuws. Na de 540 miljard euro die de eurogroep vlak
voor Pasen op tafel legde, moet er nog voor minstens 1000 miljard euro in de
Europese pot komen om de Europese economie weer op poten te zetten. Dat is een
kluif, waarin de Europese Raad morgen op de vierde videoconferentie sinds half
maart de tanden mag zetten. Het past duidelijk in de strategie van Emmanuel
Macron.

De regeringsleiders zullen de pijnlijkste keuzes waarschijnlijk nog even
voor zich uit kunnen schuiven. Mooie doelstellingen over meer Europese
samenwerking rondom een passende exitstrategie uit de coronacrisis en rond
noodzakelijke hulp daarbij aan het Afrikaanse continent stuiten althans niet op
zichtbare weerstand bij Duitsland en Nederland. De brief waarmee het Nederlandse
kabinet de Tweede Kamer informeerde over de eigen standpunten voor morgen, was
poeslief. Nederland steunt alles wat morgen wel op tafel komt.

Zo zal de Europese Raad waarschijnlijk positief reageren op een brief van
negentien leiders uit Afrika, de Europese lidstaten en ook de voorzitters van de
Europese instellingen om 100 miljard euro aan crisisgeld aan Afrika ter
beschikking te stellen. Woensdag besloten de ministers van buitenlandse zaken al
veel geld te pompen in een hulpprogramma voor de oostelijke buren, waaronder
Oekraïne. Hier zien we trouwens Macron, Merkel en Rutte zij aan zij in de lijst
van ondertekenaars.

Maar dan: wie zal die totale 1000 miljard euro betalen. Natuurlijk de
Europese Unie en de lidstaten. Maar hoe? Er is keus uit twee alternatieven, die
Nederland tot nu toe allebei niet wil. Eurobonds is een oplossing. Wat eurobonds
precies zijn, weet niemand. Er is geen heldere definitie van. Maar toch, deze
oplossing stuit bij veel meer lidstaten nog op verzet. Het kan ook via een
sterke verhoging, wellicht een verdubbeling van de Europese meerjarenbegroting.
Daarvoor doet de Commissie waarschijnlijk op 29 april voorstellen. Dan slaat het
uur van de waarheid voor Nederland. Zeker is dat er de komende weken pijnlijke
financiële keuzes moeten worden gemaakt. In Nederland. Maar ook door de hele
Europese Unie.