Geen speciale gelegenheid, maar toch even terug denken
aan Jean “Toots” Thielemans

Peter-Vincent Schuld

Moet er altijd een speciale aanleiding zijn om iemand in de bloemetjes te zetten of te gedenken ?
Ik denk het niet.
Moet je vervolgens altijd iemand zijn hele doen en laten opnoemen zodat het een verlate necrologie wordt ?
Denk het ook niet.

Waar gaat dit verhaal dan naar toe? Misschien wel naar nergens. Misschien is het zomaar een stukje.
Er zijn nu eenmaal mensen die zo speciaal zijn dat ze er om vragen om na hun overlijden toch nog even
herinnerd te worden. Zeker als het bijzondere muzikanten, componisten of artiesten zijn of waren.

“Toots” Thielemans was zo’n virtuoos. Geboren als Jean Baptiste Frédéric Isidor Thielemans in de Brusselse volkswijk Marollen .
Een wijk waar eens in menig café pinten en hun drinkers hand in hand gingen tot in de vroege uurtjes in.
Het is ook niet voor niks dat het Brussels dialect, dat door de verfransing deels teloor ging, louter nog gesproken wordt de de oer-Brusselaars,
ook wel “Marols” genoemd wordt.

Het zachte timbre van het Brussel dialect lijkt op een of andere manier in de genetica van het muziekspel met de mondharmonica van Toots te zijn ingebakken. Het is volstrekt zinloos om hier alle muzikale werken van Toots op te noemen. Niet dat ik ze niet ken, maar wat voor zin
heeft het om louter lege titels te noemen, als je niet meteen de bijbehorende klanken hoort.

Ik kan beter proberen om een gevoel te beschrijven van mij bij de muziek van Toots Thielemans bekruipt.
Toots was een emotioneel mens. Als je dit niet terughoort in zijn muziek is het heel wel mogelijk dat uw oren
op een verstopt riool lijken. Ik hoorde het dus wel, en misschien is het juist dat wel in combinatie met de eenvoud,
dat mij tot op de dag van vandaag lyrisch maakt over zijn muziekspel.

In mijn CD-collectie vindt u geen Elvis Presley of Frans Bauer. Maar Toots is wel zeker en vaak terug te vinden.
Zijn muzikale melancholie is misschien wel identiek aan dat van mij. Melancholie is misschien wel het dierbaarste gevoel
dat bijzondere momenten van weleer in je ziel gekleefd doen laten blijven.

Nou goed dan, eentje dan….Circle of Smiles, gecomponeerd door Jurre Haanstra, uitgevoerd met passie en persoonlijke
inbreng zoals niemand dat kan, door Toots Thielemans. Het zegt u misschien nog niet direct iets? Laat ik het nog wat makkelijker maken,
het is te titelmuziek dat hoort bij de legendarische politieserie Baantjer, dat zich in en stoute en cynische Amsterdam afspeelt.
Naar de boeken van Appie Baantje, oud-politieman en rechercheur in het licht van zeden getinte Mokum.

Net zoals zoveel andere werken die Toots ten gehore bracht, is het weer die melancholie je terughoort. Ik hoorde en zag Toots Thielemans
spelen op zijn favoriete Antwerpse muziekfestival Jazz Middelheim. Sinds 1996 was hij beschermheer van dit jaarlijks terugkerend evenement.
Hij speelde op het festival in alle kalmte de sterren van de hemel en liet ze dwarrelen over het publiek. Ik stond er voor de krant om foto’s te maken
van Toots, maar had soms even geen zin om de camera te bedienen omdat de muziek mij nog meer interesseerde. Toch kon ik het niet laten om
een aantal mooie beelden te maken.

Circle of Smiles, het immer weerkerend intro van Baantjer. Net zoals zovele van de door Toots gespeelde muziek, blijf je ze neuriën en zeker als je hersens wat aan het afdwalen zijn bij een avondwandeling door welke grootstad dan ook. Of ik nu in het druilerige New York of het regenachtige Antwerpen liep bij nacht, de klanken die in mijn hoofd afspeelden weerkaatsten op het asfalt de natte kasseien rondom mij heen.
Gedachten afdwalend naar ergens waar niemand bij kan, overdenkend in de geopende kluis die ik op ieder moment weer dicht kan gooien en waarvan ik alleen de code heb. Jean “Toots” Thielemans, al weer 1,5 geleden overleden, maar blijft een van de grootste musici van altijd en voor mij in ieder geval de grootste Belg. Enfin…laat de klanken maar blijven weerkaatsen op de regenachtige straat en laat melancholie maar bezit van me nemen.

1 of 8