Je dierbaren missen: Het gevoel van Kerst-gemis
door Peter-Vincent Schuld
Vrolijke kerstklanken, jingle bells, of liever de stilte en in gedachten verzeild geraakt?
Menig traan van verdriet, gemis en geluk verlaat het de ogen en hydrateren de gedragen kleding.
Wat is dat toch met de intimiteit van feesten van het licht als de lichten gedoofd worden door het verlies van een naaste.
.
Nu, exact een jaar geleden waren we op de verjaardag van mijn schoonmoeder, amper 1,5 maand later blies ze haar laatste adem uit in de armen van mijn vrouw en droeg ik de brancard met het lichaam dan niet langer meer lijden wilde van de trap en begeleidde ik haar naar de overbrengwagen. Vanuit de woonkamer van haar gezellig huisje in Turnhout hoor ik een hartverscheurende kreet van verdriet.
.
Voelde me machteloos, letterlijk machteloos, moet de ik de brancard loslaten en moet ik een arm om mijn intens verdrietige vrouw leggen of andersom. Of de ik juiste keuze maakte door de baar met het levenloze lichaam respectvol te dragen weet ik niet.
.
Nu branden de kaarsen niet als sfeerverlichting, maar ter herdenking.
De gemoedsrust, de zielenrust, of wat voor rust dan ook.
De kerstbomen en kerstverlichting waren koud een aantal weken ingepakt of mijn vrouw droeg de urne naar de voor mijn schoonmoeder
uitgezochte plaats in het columbarium.
.
Nee, op verdriet en rouw staat geen tijd en ook kerst doet daar niks aan af.
Wordt het ooit nog wel kerst na een onmetelijk verlies.
Komt dat kerstgevoel ooit wel terug?
Wordt kerst anders?
Wordt het ooit nog wel weer kerst?
.
Vast staat dat kerst nooit meer het zelfde zal zijn, zonder de geliefden met wie je ooit in hartsverwantschap kerst vierde.
De leegte is door niks en niemand in te vullen laat staan op te vullen.
.
Mijn aderen openstaand latende, voel ik ik de emoties door mijn lijf gieren.
Amper vier maanden terug verwisselde ook mijn eigen mama het tijdelijke voor het eeuwige. Ook zij stierf in onze armen. ook ik slaakte een oerkreet en was ontroostbaar.
.
Ik zie het nog voor me hoe mijn mama met kerst in de keuken altijd gebakken zeetong klaar maakte. Boterzacht, tongstrelend, onder het kaarslicht gebracht door kandelaars en rechauds.
.
Haar lieve zorgzame ogen, ze waren al jaren niet meer in de staat waarin ik ze ooit kende.
Zoals bij mijn vader had de alzheimer genadeloos toegeslagen.
.
Ik vreesde het moment van overlijden van mijn mama.
De oerband tussen moeder en kind is met niets te vergelijken.
Hoe vaak schreeuwde ik niet luid van binnen of zelfs hardop “mama” als ik het even niet meer wist. Maar mama is niet meer, elke schreeuw leek te weerkaatsen in een universum van leegte.
.
Mama zou nooit meer lieve dingen met kerst van me kunnen krijgen.
Ik zal nooit meer knuffels voor haar mee kunnen nemen, zoals ik jarenlang deed.
Ik besef dat ik bijlange na niet de enige ben die de kerst zonder zijn vader en moeder nu moet gaan doormaken.
.
Dit jaar sloeg de dood keihard toe onder de geliefde van mijn naasten en vrienden.
Vaders, moeders, vrienden, broers en zussen, ze werden keihard en wreed weggerukt uit de levens van mensen die mij lief zijn.
.
Hoe zouden zij nu kerst vieren?
Ik herinner mij de kerstkaarten die mijn moeder altijd schreef.
Altijd met vogeltjes en allerhande dieren.
Want dat was mama, ze was een dierenmama.
Ook met kerst en verderop in de winter voerde ze vogeltjes en de eekhoorntjes.
In de sneeuw kwamen ze tot aan de keukendeur en zelfs in de keuken om in koude tijden
lekkers te halen.
Oh wat zullen deze dieren mijn moeder missen.
Maar ik zie haar nog in de kamer zitten, toen een vogeltje in haar handen stierf
Toen waren het mama’s tranen die haar blouse hydrateerde, zo kwetsbaar, zowel het vogeltje als mijn moeder.
.
Kerst…..Rendieren worden menselijke trekjes toegedicht door hemel kruisend ringelingeling…..
Zouden zij mijn vader, moeder en mijn schoonmoeder tegenkomen?
Ach wat zever ik nou.
Ga met beide voeten op de grond staan Peter, terug in de realiteit.
Niet geloven wat je zou willen geloven.
.
Mama is overleden, dood, we wassen haar zelf , we baren haar zelf op.
Haar zachte blik doet me denken aan haar lieve ogen tijdens iedere kerst.
Ik leg haar zelf met moeite, liefde, zorgzaamheid en met veel tranen in haar kist.
Door mijn hoofd galmt het melancholisch geluid van het oude Armeense houten blaasinstrument, de Duduk.
.
Mijn vrouw en ik geven mijn mama gezelschap van tientallen knuffeldieren, die ik in al die jaren voor haar mee had gebracht. In haar handen haar pluche lievelingshondje.
We sluiten de kist, overladen en bedekken deze met bloemen.
Wit, witte orchideeën. De groene bladeren doen me denken aan de kerstkransen,
maar oh wat is dit anders.
.
Geen kerst meer met mijn mama.
Zo rijden we de baar met de kist en de bloemen gevolgd door de verplegers en verzorgers met gepaste pas en rust, gevolgd door verplegers en verzorgers naar de hal van het verzorgingstehuis waar in deze tijd een grote kerstboom staat met veel lichtjes.
We zetten onze stappen naar buiten, ik merk achter mij minimaal 20 lieve mensen van het verzorgingstehuis die allemaal afscheid kwamen nemen van mijn moeder,. Ook zij zullen nooit meer een kerstviering met mijn moeder meemaken. Een haag van liefde en toewijding.
Ik zet samen de kist in de rouwauto en we zetten koers van Tilburg naar Turnhout.
De omgekeerde route die ik altijd reed als ik vanuit België waar ik ooit woonde naar Tilburg reed om kerst bij mijn ouders te gaan vieren.
.
We arriveren…..we nemen de kist met het lichaam van mijn moeder uit die grote zwarte wagen. Handen onder de kist, die we langzaam laten rijzen op schouderhoogte.
Met militaire precisie draaien mijn vrienden en ik onze schouders en laten de kist daarop neerdalen. Ik zie mijn maatje, die meedraagt, en ik moet denken aan die keer dat ik hem troostte toen hij zijn mama verloor.
.
De dood is wreed en houdt geen rekening met chanoeka, verjaardagen of kerst.
Nooit meer kerstfeest met onze mama’s
.
Nooit meer de warmte van onze mama’s tijden deze feestdagen.
Het luik van de oven opent zich en met gepaste eerbied schuif ik mijn mama de eeuwigheid in. De warmte van het vuur, zodat ze tot stof kan weerkeren en weldra altijd bij me is waar ik ook woon. Mee naar huis, zodat ze toch met ons samen is als we kerst vieren.
.
Dag mama….van jou heb ik liefdevol vieren en zorgen geleerd.
dit verhaal is opgedragen aan Toos Schuld-De Korte (08-02-1929 – 15-09-2018) en
Ans Willemsen (24-12-1936 – 17-02-2018)
