Klimaatactivisten dagen na Shell ook het Italiaanse ENI voor de rechter: Over gedram en iets over afval

door Peter-Vincent Schuld en Christel Dubos

Milieuorganisaties Greenpeace en ReCommon hebben de Italiaanse energiegigant ENI voor de Italiaanse rechter gedaagd omwille van hun zogenaamde en vermeende bijdrage aan de eveneens vermeende en zogenaamde klimaatcrisis. Nu staat het iedereen vrij om naar de rechter te stappen.

Maar in deze moeten we ons toch een paar vragen gaan stellen.
Vanuit de politieke middens binnen de Europese Unie wordt er al tijden een dogma neergezet,  als zouden de energieproducenten de grootste veroorzakers zijn van de klimaatcrisis.

Vaak wordt vergeten dat veel energieproducenten en energieleveranciers van oudsher ooit in staatshanden waren en dat in veel gevallen de aandelen nog steeds in handen zijn van overheden. Overheden die met de linkerhand het klimaat willen beïnvloeden en met de rechterhand de revenuen van de winning van delfstoffen zoals kolen, olie en gas in hun zak willen steken.

Daarnaast stelt zich de vraag of de klimaatactivisten niet ergens de absolute grenzen van de democratische rechtsstaat aan het opzoeken zijn of zelfs aantasten. We kennen de scheiding der machten, de zogenaamde Trias Politica. De rechter moet niet op de stoel van de politiek gaan zitten en de politiek moet niet op de stoel van de rechter gaan zitten. Als journalistiek moeten we die drie machten scherp in de gaten houden. Kortom iedereen moet zijn plaats kennen.

De eisende partijen

Naast het bekende Greenpeace is ReCommon, een Italiaanse milieuorganisatie, een van de eisende partijen in het geding tegen ENI. Maar wat valt op? Wie de website van ReCommon goed bestudeert en alles goed langs de meetlat van de redelijkheid legt, ziet het volgende: De club + ReCommon blijkt een bijzonder extremistische organisatie te zijn qua denkbeelden. Zelfs waterstof is een brandstof die ze niet zien zitten omdat er gebruik wordt gemaakt van aardgas, dat zij neerzetten als een fossiele brandstof.

Aardgas eenvoudig wegzetten als een fossiele brandstof is niet alleen dom maar bovendien volstrekte waanzin. We herhalen het nog maar eens. Aardgas bestaat voor het grootste deel uit methaan. Methaan dat overal vrijkomt, van slootjes, vuilnisbelten, moerassen en zelfs uit uw achterwerk als u winden laat. Aardgas is een product waarbij de natuur het recyclingproces zelf in handen heeft genomen door organische stoffen af te breken en om te zetten in gas. Maar dat feitelijke verhaal wordt zelden aan u verteld. Wij herhalen het nog maar eens, omdat het een feit is. De vraag is of de energieproducenten daadwerkelijk grotere methaan-vervuilers zijn dan de natuur en de natuurlijke afbraakprocessen van organische stoffen. Zelfs uw begraven schoonmoeder is een bron van methaanvorming. Dus er wordt weer een extremistisch dogma neergezet. Wie verder leest en de website www.recommon.org goed bestudeert en verder kijkt, zal opmerken dat we te maken hebben met een extreemlinkse organisatie die op een dogmatische wijze haar pijlen richt op het bedrijfsleven in de energiesector en dat op een marxistische wijze waarbij kapitaalkrachtige ondernemingen en het verdienen van centjes bijna als vieze worden worden neergezet. Aardgas draagt in Italië overigens de naam “metano”. Moeten we er nog een tekening bij maken?

Dus een politiek getinte en politiek gerichte organisatie met politiek oogmerk zoekt de rechter om een oordeel te verkrijgen. Dat neigt op zijn minst naar het voor ogen hebben van een politiek proces en dat proces dient zich normaal in de parlementen af te spelen in plaats van de rechtszaal.

Rechterlijk activisme

Wie of wat vertegenwoordigen die milieuorganisaties? Welk belang hebben zij? Zeker in Nederland hebben we vaak te maken met een activistische rechtspraak, met rechters die helaas hun plaats niet kennen en op de stoel van de politiek menen te moeten gaan zitten. Dat hebben we gezien in de zaken rond Shell en Urgenda en dat alles verdient vanuit juridisch perspectief en vanuit het perspectief van de scheiding der machten geen schoonheidsprijs.

Energieproducenten zouden wellicht eens moeten terugslaan

Zonder energie, dus zonder kolen, gas, olie, zonder elektriciteit, valt onze samenleving overal en volledig stil. Misschien zouden de gezamenlijke energieproducenten eens hard moeten terugslaan om de kraan van energie in al haar vormen van benzine tot elektriciteit eens voor een aantal dagen volledig dicht te draaien. We zouden wat meemaken, Alles, maar dan ook alles komt stil te liggen en de samenleving zou voor een lange tijd ontwricht raken. Eens kijken of de klimaatactivisten dan nog zoveel steun zouden krijgen en of de klimaatpropaganda nog geslikt wordt door de burger.

Nogmaals, we schreven het al eerder. Behoorlijk met je leefomgeving omgaan is de normaalste zaak van de wereld, maar we zien een soort van extremisme terug bij milieugroeperingen maar ook in openbare besturen. In Nederland is de minister van Economie en Klimaat, D66’er Rob Jetten, daar het absolute voorbeeld van. In een normale samenleving zou je voor minder 24 op 24 geschaduwd worden door de inlichtingendienst AIVD. 

Emotie-rechtspraak

We moeten zeker om het geval waar nu ENI voor de rechter is gedaagd heel goed uitkijken dat we geen emotie-rechtspraak krijgen nu de regio Emilia Romagna deze dagen zo sterk getroffen is door een enorm heftige regenval waarbij de rivieren buiten hun oevers traden. Boze tongen lijken die tongen uit te steken in de richting van vermeende vervuilers als de energiebranche. Maar er is een vraag. Een belangrijke vraag. Wordt door de overheid niet stiekem de kans aangegrepen om onbestaand, achterstallig of beperkt watermanagement te verdoezelen? Het is een vraag, geen vaststelling in de absolute zin van het woord. Als de overheid weet dat er problemen kunnen ontstaan door hevige regenval heeft het betrekkelijk of soms geen zin om miljarden te steken in elektrificatie. Immers in geval van overstromingen zou de elektriciteit maar beter rap uitgeschakeld worden om geen fatale ongevallen en andere catastrofes te krijgen. Elektriciteit en water gaan niet goed samen.

Klimaatadaptatie

Voor zover aan de orde is klimaatadaptatie, dus het aanpassen van de infrastructuur met betrekking tot de afvoer van grote hoeveelheden water en  watermanagement in het algemeen, een verstandiger beleid.  De vraag is of de rivieren die buiten hun oevers zijn getreden wel voldoende uitgebaggerd of uitgediept waren. Feit is dat er nu doden zijn gevallen en er een hele hoop schade en andere ellende zich heeft voorgedaan. Maar water dat niet op een gestructureerde wijze weg kan, kiest zijn weg naar believen. Dat zijn respectievelijk de natuur en de eigenschappen van water.
Water dat neervalt komt ergens vandaan, niet zelden uit meren of uit zee, dan moet het ook na de hevige regens mogelijk zijn om het gevallen water terug te voeren naar de meren waar het vandaan komt. Daarvoor heb je ingenieurs nodig en geen politici. In Spanje is men daar deels ook achter gekomen na de wateroverlast in de Vega Baja, aan de Costa Blanca. Het watermanagement is de tot op heden beperkte solutie geworden gelijk de put die gedempt werd nadat het kalf verdronken is. Ter hoogte van de gemeente Daya Nueva werkt men nu aan het graven van waterlopen om in het geval van hevige regenbuien het water af te voeren.

Als we in staat zijn kanalen te graven en waterlopen aan te leggen dan moet het structureren van het afvoer van water ook geen rocket science zijn. Wellicht is de snel opkomende kunstmatige intelligentie ons meer van dienst dan de openbare besturen. Iedereen weet dat het getroffen gebied in Italië een kwetsbaar gebied is. Maar de aanbesteding en het financieren van openbare werken in Italië is een verhaal apart. Het openbaar bestuur en het bedrijfsleven zijn niet altijd even zuiver op de graad.

Italië, Amsterdam en afval

De overstromingen in Italië hebben natuurlijk gezorgd voor enorme ladingen afval en verloren te beschouwen huisraad.  Dumpen op vuilnisbelten lijkt niet verstandig. De grote hoeveelheden elektronica hebben een fikse restwaarde qua metalen, waaronder ijzer, koper en messing. Storten van afval slokt bovendien ruimte op.

De Italiaanse hoofdstad Rome kampt al sinds een lange tijd met een gebrek aan verwerkingscapaciteit voor het stedelijk afval. Sinds kort gaat het afval in wagons en wordt op transport via het spoor naar Amsterdam gezet om aldaar verwerkt te worden in de afvalenergiecentrale van Amsterdam, de AEB. Weer is er gemekker. Ditmaal uit de mond van VVD Tweede Kamerlid Erik Haverkort die zich tegen de afvaltransporten van Rome naar Amsterdam keert. Haverkort ging Kamervragen stellen aan de bevoegde minister. Kent Haverkort de realiteit niet, moet hij daarvoor de minister bevragen? Zie hier het denken op de vierkante millimeter. Zou hij zijn verkiesbare plaats op de VVD-kamerlijst hebben gekregen bij het kopen van een pak vuilniszakken?

Op zijn profiel op de website van de VVD stelt Erik Haverkort dat hij droomt van een veilige, schone en welvarende wereld en dat hij humor heeft. Maar heeft Haverkort ook kennis, voortschrijdend inzicht en gevorderde algemene ontwikkeling inzake Europa? Dat is een vraagteken geworden. De realiteit is betrekkelijk eenvoudig. Die realiteit bestaat uit het feit dat we in Europa een Interne Markt hebben zodat goederen zonder een woud van bureaucratische toestanden van het ene Europese land naar het andere Europese land vervoerd kunnen worden. Met betrekking tot afvalstoffen is daar een bepaalde regelgeving op van toepassing die Europese Verordening Afvalstoffen Overbrenging (EVOA) heet, gekend als richtlijn 1013/2006.

De controle en handhaving van deze verordening in Nederland is in handen van de Inspectie Leefomgeving en Transport. Het kan, het mag, zolang de bedrijven zich aan de voorschriften houden. Maar  primair geldt hier het principe van de Interne Markt.

De stad Rome kent een afvalcrisis. Een van de beginselen van de Europese Unie, los van het vaak wat eencellig en kortzichtig gepalaver uit Brussel, de nationale parlementen en de burgerij, is onderlinge solidariteit. De afvalwerkingsinstallatie in Rome is vorig jaar in de fik gevlogen en Rome kampt met een verwerkingsprobleem.  De afvalenergiecentrale in Amsterdam heeft een overcapaciteit, dus wat is het probleem? Dus als Rome een probleem heeft en Nederland is in staat om bij te dragen aan de oplossing daarvan, dan is het gebruikelijk dat we elkaar helpen.  Slechter worden Nederland en Amsterdam er niet van. Er wordt grondstof geïmporteerd die we omzetten in energie, dus warmte en elektriciteit. Eventuele aanwezige metalen zoals ijzer, aluminium, koper etc. kunnen worden teruggewonnen uit het bodemas en komen weer de economie in.

Dus wat is uw probleem, mijnheer Haverkort? Haverkort stelt op zijn VVD-profiel dat hij ook een veilige wereld voor ogen heeft.  Wat we objectief kunnen vaststellen dat het economisch liberale gedachtegoed verwijderd is geraakt van Haverkort en vice versa. Zijn de Kamervragen van Haverkort nu gewoon een vorm van “politiek profileren” of is het echt een totale simpelheid van geest? Aan u het oordeel. Immers, het storten van afval in Italië is een bezigheid waarin ook de georganiseerde misdaad van Italië, zoals de maffia en andere misdaadsyndicaten, wat aan proberen te verdienen. Door het afval naar Nederland te halen, ontneem je de maffia de gelegenheid om zich te onrechtmatig dan wel wederrechtelijk verrijken aan het afval uit Rome. Maar zover denken veel politici niet.

Over het probleem van het politiek afval denken we al jaren na, maar mogelijke oplossingen verhouden zich slecht tot ons geweten en de wet.