#Nieuws & Actualiteiten

Luister goed EU regeringsleiders: als je een contract tekent, moet je wel je contract naleven! Of is dit simpel feit te moeilijk voor jullie?

door Koos van Houdt

Hoe kan dat toch? Op de weg gebeuren wel de nodige ongelukken. Toch worden niet
hele volksstammen gelijk afgeslacht. In de meeste landen rij je rechts, in een
kleiner aantal links. Beide is mogelijk. Maar wie links rijdt in een land waar
rechts de regel is, wordt spookrijder. En andersom. Bijna niemand van ons wil
spookrijder worden. In het achterhoofd leeft de gedachte: je moet je wel aan de
afspraken houden. Anders gaat het mis.

Ouderen hebben het vaak niet makkelijk: op de foto een bejaarde vrouw in
het Spaanse Cartagena. Foto: © Peter-Vincent Schuld

De laatste jaren hoor je er niet meer zoveel over. Maar ooit waren er in
Nederland gemeenteraden en wethouders die wel wat extra wilden doen voor
diegenen onder ons die het financieel minder hebben. Bij voorbeeld met kerst.
Dan werd besloten de armeren onder ons een extraatje toe te stoppen. Goed
bedoeld. Uiterst sociaal. Maar in strijd met de afspraken. Want de afspraak in
de grondwet is: inkomensbeleid wordt op nationaal niveau geregeld. In het hele
land: iedereen een extraatje of niemand.

Gemeenten slopen burgers financieel met de onroerend zaak belasting Op
de foto: een wijk in aanbouw in het Nederlandse Zevenhuizen. Foto:
© Peter-Vincent Schuld

Je merkt het een beetje aan de onroerendezaakbelasting OZB. Over de hoogte
daarvan beslissen de gemeenten wel zelfstandig. De verschillen tussen de
gemeenten worden ieder jaar weer breed uitgemeten. Maar dat mag dan wel.
Onderliggende regel: je moet je wel aan de afspraken houden.

Regels, regells en nog eens regels, zoals hier bij Wij bij Duurstede,
Nederland Foto: © Peter-Vincent Schuld

Je moet je wel aan de afspraken houden. Dat is de basis voor een leven waarin
ieder van ons zijn gang kan gaan. Merkwaardig: hoe beter je je aan de regels
houdt, hoe meer vrijheid blijft (??) voor ieder van ons. Zonder regels blijken
wij mensen elkaar de koppen in te slaan. Velen van ons willen dat toch liever
niet meemaken.

Een blijvende herinnering aan het Verdrag van Rome (1957) in het
Luxemburgse Schengen waar het Akkoord van Schengen getekend werd Foto:
© Peter-Vincent Schuld

Toen de Europese Unie nog klein was en nog maar zes leden telde, probeerde
Nederland een keer nog zelf regels te maken. Terwijl er Europese afspraken
golden. Het was rond 1960. Iedereen leefde nog met de nationale regels van
vroeger. Maar in 1957 had ook Nederland plechtig een handtekening gezet onder
het Verdrag van Rome. Een grote meerderheid in de Tweede en Eerste Kamer had
daarmee ingestemd.

Het Europees Hof van Justitie in Luxemburg, Foto: ©
Peter_Vincen Schuld

Maar ja, handel drijven met de Duitsers? Die grote broer die ons had getracht de
hersens in te slaan tijdens de Tweede Wereldoorlog? Ja, dat was de afspraak van
1957. In de Europese Economische Gemeenschap was afgesproken dat er ook een
rechtbank zou zijn, die meningsverschillen zou oplossen. In 1963 hoorde
Nederland van die rechtbank (nu: het Europese Hof van Justitie van de Europese
Unie) dat koerier Van Gend en Loos gewoon bepaalde spullen uit Duitsland naar
Nederland mocht vervoeren. Daar mocht Nederland geen extra invoerrechten op
heffen.

In het verdrag van 1957 betreffende de Europese Gemeenschap, zijn alke
onduidelijkheden weggenomen in tegenstelling tot wat we vaak bij
verkeersborden zien zoals hier in Kruibeke, België , c.q. Apenland Foto:
© Peter-Vincent Schuld

Het is dus al een hele oude spelregel waarover het nu gaat in de Europese Unie.
Ben je lid van deze club dan moet je je aan de regels houden. De regel waarover
het hier gaat: het Europese recht heeft altijd voorrang boven nationale regels.
Toen Polen en Hongarije in 2004 lid werden van de Europese Unie hebben ze
ingestemd met deze aloude spelregel. Ook in de parlementen van Polen en
Hongarije is in 2009 het Verdrag van Lissabon goedgekeurd. Daarin staat voor de
zoveelste keer al weer deze regel: Wat het Hof van Justitie van de Europese Unie
beslist gaat voor alles. Daar moeten alle lidstaten zich aan houden. Anders gaan
we elkaar in de Europese Unie weer de hersens inslaan.

Er is dus geen meningsverschil mogelijk over de feitelijke vaststelling (the
facts found!) dat Polen en Hongarije in de beklaagdenbank gezet behoren te
worden over de manier waarop de zittende regeringen van deze landen omgaan met
de persvrijheid en met de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht.

Serge Regnier, uit Marcinelle, nabij Charleroi vader van 31 kinderen Foto
© Peter-Vincent Schuld

Vroeger, toen gezinnen veel groter waren dan nu, kon je in menig huishouden de
verontwaardigde kreet horen: ‘Maar Jantje mocht het ook’. Waarna Marietje te
horen kreeg dat als Jantje zich niet aan de regels hield, dat geen reden was,
waarom zij dat ook niet zou doen. Toch horen we dat op dit moment als verweer
uit Warschau.

Entree Europese Centrale Bank in Frankfurt, Duitsland Foto: ©
Peter-Vincent Schuld

Vorig jaar ging het Duitse Constitutionele Hof (Bundesverfassungsgericht) in
Karlsruhe in de fout met een uitspraak over de positie van de euro en de ECB .
Later hoorden we via Duitse kranten dat de uittredende president van dat Hof
voor één keer zijn afwijkende mening over die oeroude spelregel over de voorrang
van het Europese Hof ter discussie had willen stellen. Fout. Driewerf fout.

Maar nu hoor je vanuit de Poolse regering: als de Duitsers dat vorig jaar
mochten, mogen wij dat nu ook. Dus stellen we nu vast dat het Poolse recht
voorrang heeft boven het Europese recht. Daar heeft de Europese Commissie
terecht de vinger bij gelegd. Duitsland mocht dat vorig jaar niet. Polen nu ook
niet. Je moet je aan de afgesproken regels houden. Dus willen we binnen drie
weken horen dat je je weer aan de afspraken houdt.

Pools advocatenkantoor in Olesnica, Advocatuur en dus de burger moeten
van een onafhankelijke rechtspraak op aan kunnen Foto: ©
Peter-Vincent Schuld

Tot zover lijkt het allemaal duidelijk. De rechtsstaat is zo belangrijk dat we
ons allemaal aan de regels moeten houden. Nederland heeft altijd een extra
vingertje. Die steekt het te pas en te onpas op. Zo leidt Nederland het verzet
binnen de Europese Unie tegen de stoute meisjes en jongens in Hongarije en
Polen.

Rij met beelden van gewezen presidenten van de Hoge Rad der Nederlanden
in Den Haag, Nederland Foto: © Peter-Vincent Schuld

Daarom is het belangrijk ook thuis goed op te letten en ons aan de regels te
houden. Tsja: voordrachten voor nieuwe leden van de Hoge Raad moeten allemaal
langs de Tweede Kamer. Waarom eigenlijk? Voor de Poolse regering aanleiding zich
te verzetten tegen de eis van het Hof van Justitie van de Europese Unie en van
de Europese Commissie. Die willen dat de Poolse tuchtraad wordt opgeheven of
althans een taak krijgt die niet meer in strijd is met de Europese regels. Tsja,
waarom moeten leden van de Hoge Raad in Nederland dan worden benoemd door de
Tweede Kamer?

Ingang van de Raad van State in Den Haag, Nederland Foto: ©
Peter-Vincent Schuld

Nog zo iets. De Raad van State in Nederland is geen rechterlijk college. Het gaat
om een verzameling lieden die een beetje zijn uitgediend in de nationale of
Europese politiek en zo nog aan een goed belegde boterham komen als adviseur van
het kabinet. Maar al heel lang is de Raad van State ook belast met rechtspraak
tegen besluiten van de regering of van provincies of gemeenten.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, een instituut van de Raad
van Europa in Straatsburg, Frankrijk Foto: © Peter-Vincent Schuld

Daar is een jaar of tien geleden door het Europese Hof voor de Rechten van de
Mens in Straatsburg een zeer kritisch arrest over gewezen. Even uitleggen: Dit
is weer een ander Hof dan het Hof van Justitie in Luxemburg en het hoort niet
bij de Europese Unie, Het hoort bij de Raad van Europa. Maar daarvoor geldt
volgens onze eigen grondwet dezelfde basisregel: Europese afspraken hebben
voorrang.

Oud-minister van justitie Donner (CDA)kwam van de Raad van State en ging
weer naar de Raad van State na het einde van zijn loopbaan als minister Foto:
© Peter-Vincent Schuld

Je moet je aan de afspraken houden. Maar Nederland doet dat ook niet. De Raad van
State is nog steeds de hoogste bestuursrechter in Nederland. Wijze lieden en
dikke adviezen later, sprak de Nederlandse regering uit, dat dit maar zo moest
blijven. Want in de Raad van State zitten ten slotte mensen die als voormalige
politici en bestuurders weten waarover het gaat. En als doekje voor het bloeden:
we zullen ook ‘echte juristen’ zoeken die dan in een afzonderlijke afdeling van
de Raad de arresten zullen wijzen. Het was opvallend tegen de zin van de Hoge
Raad, ons hoogste rechtscollege. En we kennen de gevolgen: tienduizenden mensen
die zijn gedupeerd in de Toeslagenaffaire omdat ze geen rechterlijke bescherming
vonden bij de Raad van State.

Bovenaanzicht van de Poolse hoofdstad Warschau Foto: Peter-Vincent
Schuld

Ze kennen al deze dingen in Warschau en Boedapest. En ze maken er flink misbruik
van. Zeker als die eigenwijze Nederlandse rechters voorop lopen in demonstraties
in Warschau en andere Poolse steden. Zogenaamd om hun collega’s in Polen een
hart onder de riem te steken.

Terecht dat de Europese Commissie Polen en Hongarije op dit moment in de
verdachtenbank heeft geplaatst. Want we moeten ons aan de regels houden. Maar
met die spelregels van de rechtsstaat waarover het nu gaat, is het ook in veel
andere lidstaten behoorlijk mis. Inclusief Nederland en België.

Daarover schrijven we de komende weken hier op Facts Found nog wel wat meer
artikelen. Want openbaar bestuur en rechtspraak, dat is in de praktijk vaak
water en vuur. Veel minder duidelijk gescheiden dan we misschien dachten toen we
op school iets leerden over de trias politica, de scheiding van machten tussen
wetgeving, rechtspraak en bestuur.

Shell tankstation in Montelimar, Frankrijk

Foto: © Peter-Vincent Schuld

We beginnen dan met Sam en Moos die zich honderd jaar geleden niet aan de
afspraken hielden. Toen sprak de rechter. Want die vond dat de wetgever zich
onvoldoende duidelijk aan zijn taak had gehouden om duidelijke regels te
schrijven. Zo kwamen er regels waaraan nu Royal Dutch Shell eerder dit jaar is
opgehangen door de rechtbank in Den Haag.

Een rechtbank, waar de rechters maar uit het raam hoeven te kijken of ze zien hun
vroegere studiegenoten op het ministerie van justitie of bij de Tweede Kamer.
Een ongezonde samenleving daar in het kantorenpark van overheidsinstellingen in
Den Haag. Welke sterke verhalen vertellen die studiegenoten elkaar bij allerlei
vrijdagmiddagborrels?

Leave a comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *