Oorlog Oekraïne: De stand van nu en de Poolse “MIG Jagger” van Russische makelij

door Peter-Vincent Schuld

Ondanks de nodige eerdere aanvaringen met de andere lidstaten in de Europese Raad en met de Europese Commissie blijft Polen zich committeren als redder in tijden van nood. Facts Found berichtte met regelmaat over het feit dat Polen vaak als eerste klaar staat om andere landen te helpen bij rampen. Ook naar aanleiding van de verschrikkelijke en mensonterende oorlogshandelingen die Rusland in Oekraïne begaat, zijn de Polen als eerste opgestaan om wapens en munitie te leveren aan hun Oekraïense buren. Bij het opvangen van Oekraïense hulp aan vluchtelingen loopt Polen als buurland voorop, De meeste Oekraïense vluchtelingen nemen de wijk via dit land. Er is meer. Polen heeft te kennen gegeven een vloot MIG 29 straaljagers aan Oekraïne te willen overdragen. Het was een bericht dat zondag het nieuws haalde.

De NAVO had te kennen gegeven om geen No Fly Zone in te willen stellen boven Oekraïne om zo Russische aanvallen vanuit de lucht tegen te gaan. Het is aannemelijk dat de Russen dit verbod zouden negeren en vervolgens is niet ondenkbaar dat dit zou leiden tot een directe confrontatie tussen de NAVO en Rusland. Door aan Oekraïne MIG 29 gevechtsvliegtuigen over te dragen, zou een mogelijk nieuw probleem gerezen zijn. Komen we later op terug in dit verhaal.

Er zijn meerdere wegen gezocht om de Russen het lastig te maken in hun opmars en het daarmee gepaard gaande geweld, waar voornamelijk de burgers het slachtoffer van worden. De Oekraïense regering heeft eind februari bij het Internationaal Gerechtshof van de VN in Den Haag gevestigd in het Vredepaleis een procedure aanhangig gemaakt dat vandaag diende. Oekraïne eist een directe stopzetting van de invasie. Rusland beroept zich op een vermeende genocide op etnische Russen in Loehansk en Donetsk. Oekraïne stelt dat de Russen de juridische omschrijving van “genocide” misbruiken en manipuleren en zo een valse rechtsgrond tot stand brengen voor de invasie. Er wordt zeer door diverse experts en analisten getwijfeld aan de juistheid van de Russische beschuldigingen aan het adres van Oekraïne. Maar waar ligt de waarheid? Die kan louter geschieden door waarheidsvinding en die wordt bemoeilijkt. Rusland kwam vandaag niet ter zitting opdagen bij het Hof in Den Haag. Dat is toch wat vreemd als je zulke zware beschuldigingen uit naar je buurland. Gelet op de huidige ontwikkelingen lijkt Oekraïne een sterke zaak te hebben. Dat Rusland geen vertegenwoordiging naar het Hof afvaardigt is toch een inhoudelijk zwaktebod.

Britse collega´’s legden vast hoe een vluchtend gezin bestaande uit vader, moeder en drie kinderen, letterlijk rennend voor hun leven gewetenloos en opzettelijk werden neergemaaid door zeer waarschijnlijk troepen die aan de zijde van de Russen vechten. Een flagrante schending van het oorlogsrecht en zelfs een oorlogsmisdaad. Zo in enkele seconden uit het leven gerukt. Of deze laffe moordenaars ooit moeten boeten voor hun misdaden is nog maar de vraag. Ik zou in ieder geval geen nacht meer rustig slapen en geen dag meer met innerlijke rust doorkomen mocht ik dit op mijn geweten hebben. Je kunt je niet meer verlagen. Zaak dat aan deze waanzin per direct een einde komt of dat er slagkracht is om deze moordmachine te stoppen en dan komen de Poolse voorgestelde MIGs uit eigen vloot geen moment te laat.

De Russische president Poetin heeft zich fiks verkeken op de wereldwijde verontwaardiging. Gedurende de onderhandelingen die donderdag in Turkije plaatsvinden door de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken en zijn Russische ambtsgenoot zullen de Russische eisen op tafel gelegd. Onder meer dat de onafhankelijkheid van Donetsk en Loehansk door de Oekraïense regering zouden worden geslikt evenals de annexatie van de Krim. Vervolgens zou Oekraïne noch lid mogen worden van de NAVO noch van de EU. Dat laatste is iets nieuws. Maar gevaarlijk nieuws. Immers het was Oekraïense president Zelensky die riep om een versnelde procedure tot EU lidmaatschap. Het was de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen die in een vlaag van emotie en aanhoudende politieke onkunde pleitte voor een lidmaatschap voor Oekraïne van de Europese Unie. Feitelijk is toetreding van Oekraïne tot de EU totaal niet aan de orde.

Dat mevrouw Von der Leyen zoals gebruikelijk niet nadacht blijkt wel uit het feit dat er nog een optie is. Namelijk een status als een land die deel uitmaakt van de Europese Economische Ruimte al dan niet binnen EFTA-verband waar ook bijvoorbeeld Noorwegen, IJsland, Zwitserland en Liechtenstein deel van uitmaken. Dat noemen we de European Free Trade Association in het Nederlands vertaald als de Europese Vrijhandels Associatie EVA.

Nu heeft Rusland juridisch gezien niets te zeggen over de weg die een soeverein land inslaat, maar de realiteit ligt soms wat gevoeliger en vooral wat grilliger. Eigenlijk zegt Poetin: “Of je slikt dit, of we gaan door met geweld” wat zeker nog duizenden doden extra gaat opleveren. Ook aan Russische militaire zijde. De Oekraïense militairen zijn nogal hardnekkig en hebben menig Russische militair “gebakken en gebraden”. Beelden van stevig toegetakelde lijken met brandwonden van Russische militairen in of nabij hun voertuigen en neergehaalde helikopters zijn niet moeilijk te vinden en die beelden zijn niet moeilijk op juistheid te controleren.

Poetin weet dat hij als de sodeju een oplossing moet zien te vinden die hem uit deze situatie haalt. Van de staatsman met internationale allure is inmiddels niets meer over. Zelfs politieke analisten en regeringsleiders die nog enige waardering voor Poetin hadden, kotsen hem thans uit. Zowel binnen kringen van de Russische krijgsmacht als binnen kringen van de Russische veiligheidsdienst FSB wordt ernstig aan een Russische toekomst met Poetin als “hoofdman” getwijfeld zo melden onze bronnen. Maar hoe krijg je de president dan weg? Op de Russische manier dus. Ook tal van Russische tsaren stierven in het verleden door een niet natuurlijke dood en Poetin wordt dit jaar op 7 oktober 70 en heeft er dus ook de langste tijd van zijn bestaan op deze planeet op zitten. Al is het alleen maar voor de geschiedschrijving, we zullen kosten wat het kost feitelijk moeten weten wat hem zo ver gebracht heeft om tot deze wandaden te komen. Het liefst uit zijn eigen mond. Zou Poetin (ooit) gevoelens van oprechte spijt hebben of kennen?

Het behoeft niet al te veel duiding dat de Polen niet zo erg zijn gesteld op de Russen. Zowel historisch een stuk verder terug als het redelijk vers in het geheugen liggende tijdperk van de Koude Oorlog, waarbij Polen onder de knoet van de Russen een lidstaat werd van het Warschau Pact, vernoemd naar de gelijknamige Poolse hoofdstad.

De Polen hebben nog wat af te rekenen met Rusland. Nog steeds bezetten de Russen een stuk land wat voorheen Duits grondgebied was, nu Pools grondgebied zou zijn en thans een Russische enclave vormt binnen de Europese Unie. Het heet Kaliningrad oftewel in het Duits Köningsberg. Een oude Hanzestad die via de handelsvaart die een handelsschip tot op de dag vandaag, samen met de Poolse kleuren in haar wapen en vlag voert. Naar verluidt bevindt een deel van het Russische kernwapenarsenaal zich op dit stuk land dat ingeklemd ligt tussen Polen en Litouwen en de Baltische Zee.

Polen, een land waar altijd maar op gescholden werd in Brussel. Soit, er zijn problemen met de rechtsstaat, maar Polen is hoe dan ook geen boevenstaat.  Langzamerhand beginnen velen die nog twijfelden in te zien dat Polen meer en meer een leidende rol aan het vervullen is in de Europese Unie. Polen heeft een intrieste geschiedenis achter de rug van bezettingen door andere grootmachten. Vandaag de dag laat Polen zien dat het zelfstandig wat kan, wat wil en wat doet. Hierdoor verstevigt Polen haar rol binnen de NAVO en binnen de Europese Unie.

Het feit dat Polen haar MIG 29 toestellen wil overdragen aan de Oekraïense luchtmacht en daar zondag uitgebreid met haar Amerikaanse bondgenoot over sprak is in dit geopolitieke schaakspel op Europese bodem een verregaande stap. Immers Polen stelt zich als land erg kwetsbaar op. Hoe reageert het Kremlin als Polen inderdaad overgaat tot overdracht van haar  MIG 29 toestellen aan de Luchtmacht van Oekraïne? De toestellen zijn van Russische makelij.

Zou Poetin het in zijn hoofd halen om de betrokken toestellen proactief op Poolse bodem trachten uit te schakelen. Dat zou een heel nieuwe (escalerende) trap zijn in deze tragiek welke tot nu toe alleen maar dood en verderf heeft gebracht.

Toch is het opwerpen van het idee om een vloot MIGs over te dragen aan Oekraïne niet alleen een pure wapenleverantie. Het is ook een symbolische daad waarmee Polen duidelijk zegt “Russische invloed bij ons is voltooid verleden tijd, leer je eerst maar eens gedragen”. Want de MIGs 29 waar Polen over beschikt hebben een verhaal. Eerst gaan we kijken naar het toestel zelf. De Mig 29. Wat is dit voor een toestel? Het toestel werd ontworpen door de Sovjet Unie als antwoord op de F15 McDonnell Douglas (thans Boeing) Eagle en de F15 General Dynamics Fighting Falcon van de Verenigde Staten maar kan zich ook meten met de F16 en de F18.

Zowel de MIG 29 als de F15 en de F18 worden gekenmerkt door een dubbele staart  aan de achterzijde en de MIG 29 is imposant en kan ingezet worden voor tal van soorten operaties. Het toestel is uiterst geschikt om ingezet te worden voor precisiebombardementen en heeft als kenmerk dat het capabel is om vanuit de lucht gronddoelen te vernietigen zoals colonnes van binnendringende militaire voertuigen, kampementen en opgezette militaire installaties.

Er zit aan het type MIG 29 die de Poolse Luchtmacht aan Oekraïne wil overdragen een bijzondere geschiedenis. Na de hereniging van de Oost-Duitsland (DDR) en West-Duitsland droeg de Duitse Luchtmacht een geërfde vloot van 23 stuks MIG 29 toestellen over aan de Poolse luchtmacht.

Thans zit de Oekraïense luchtmacht verlegen om extra vliegend militair materieel. Maar Polen zelf dan? Ook in de VS is er een nieuwe generatie gevechtsvliegtuigen. De F35 is de opvolger van de F16 en de Poolse Luchtmacht heeft gevraagd aan haar Amerikaanse bondgenoot om de eventueel aan Oekraïne over te dragen toestellen te vervangen door F16´’s.
Gelet op de bewegingen van het Russisch leger in Oekraïne zou het in gebruik nemen van de Poolse MIG 29 wel degelijk een verschil kunnen maken in de opmars van het Russische leger.  De toestellen kunnen in principe het Russische leger zware verliezen toebrengen. Maar dan moeten de toestellen wel snel ingezet worden en de militaire vliegvelden moeten dan eveneens in goede staat blijven verkeren om het opstijgen en het landen van de toestellen mogelijk te houden.

Het vuurgeleidingssysteem van de MIG 29 is nog steeds geavanceerd. De piloot heeft het vizier geïntegreerd in zijn helm tot zijn beschikking en kan daarmee eenvoudiger en gerichter raketten afvuren. Niet alleen richting gronddoelen maar ook als het op luchtgevechten aankomt met de tegenstander. Wie de Amerikaanse serie The Blacklist af en toe kijkt zal een bekende term tegenkomen. De NAVO-codenaam is Fulcrum wat in het Nederlands een ietwat minder mythisch woord vormt, de betekenis van het woord luidt gewoon steunpunt of draaipunt.

Welk draaipunt, keerpunt of steunpunt we in de komende tijd ook mogen gaan zien in Oost-Europa, zelfs bij een onverhoopte escalatie, is de kans dat Poetin zijn originele idee om het Russisch Rijk in ere te herstellen in alle glans en glorie, is een stuk kleiner geworden. Rusland ligt economisch gezien op dit moment in het ravijn en het is niet te verwachten dat de buitenlandse investeerders die nu vertrokken zijn snel zullen terugkeren. Opstanden in eigen land zijn allerminst uitgesloten nu toegang tot onafhankelijke informatie is beperkt of zelfs onmogelijk is gemaakt, het in Rusland bij wet verboden is om te spreken met het woord invasie met betrekking tot de Russische acties in Oekraïne. De massale arrestatie van burgers die in de diverse Russische steden op straat kwamen tegen de Russische oorlog in Oekraïne dragen ook niet bij aan de toekomst van het land. De facto kan de inval van Rusland in Oekraïne op termijn wel eens een uitkomst hebben die recht het tegenovergestelde betekent van wat Poetin beoogde: Namelijk een desintegratie van de Russische Federatie van deelrepublieken. De geschiedenis leert als de Russische beer los is, deze niet meer te houden is of er moet exorbitant en massaal onderdrukt worden en bloedvergieten aan te pas komen. Wie wil dat op zijn geweten hebben? Als de Russische Federatie uiteenvalt is het kleinere Rusland gedwongen aansluiting te zoeken bij het westen. Maar zoals altijd: Het is slechts één van de denkbare scenario’s maar geen ondenkbaar scenario.