Pesticides blijven langer onze gezondheid verpesten dankzij mega-blunder Frans & Ursula

Door Jan Schils

Top Europese Commissie vergat Britse specialisten te vervangen, tijd om biezen te pakken

Straatsburg – Voorzitter Ursula Von der Leyen van de Europese Commissie en haar vicevoorzitter Frans Timmermans zitten in de puree. Ze zijn namelijk de eerst verantwoordelijken voor het feit, dat het voor de volksgezondheid schadelijke gebruik van pesticiden (de landbouw spreekt liever over “gewasbeschermingsmiddelen”) niet in 2030 kan worden gehalveerd, maar op zijn vroegst 5 jaar later ook al lijkt dat problematisch.  Timmermans had zelf tegen alle adviezen van echte onafhankelijke deskundigen in de deadline van 2030 bedacht. Maar uitgerekend de door  Ursula en Frans verfoeide Brexit, die het tweetal zoveel hoofdbrekens bezorgde, blijkt nu aan de basis te liggen van een blunder die ze samen begingen.

Timmermans, die normaal als haar  loyale rechterhand zou moeten optreden, maar doorgaans liever bij zijn dieprode kabinetsgoeroe, kabinetschef en maatje Diederik Samson het oor te luister legt en zijn ideeën haalt, hoopte samen met Ursula zijn slag thuis te halen met het voorstel om het gebruik van pesticiden in de Europese Unie (de boeren hebben het liever over “gewasbeschermingsmiddelen”) al tegen 2030 te halveren. En dat ondanks het feit dat verschillende experts en landbouwspecialisten hen op het hart hebben gedrukt dat deze deadline totaal onrealistisch en derhalve niet haalbaar is.

Blunder van formaat

Het betreft immers gewassen waarvoor betrouwbare alternatieven moeten worden gevonden, die ondanks alle mogelijke pogingen en een blunder van fomaar bij de Commissie nog altijd niet beschikbaar zijn. Dat blijkt voor een belangrijk deel het gevolg te zijn van de Brexit die de werking van de Commissie meer ongemakken blijkt te hebben bezorgd dan zijn wil toegeven. (Daarover hieronder meer).

Het Europees Parlement in Straatsburg had vorige week nog gedebatteerd over het burgerinitiatief “Red de bijen en boeren”, waarbij ook al duidelijk werd dat zelfs het voorstel van de burgerbeweging om vanaf 2035 in de Europese Unie definitief te stoppen met gewasbeschermingsmiddelen (pesticiden), d.w.z. 5 jaar na wat Ursula en Frans willen, bij verschillende partijen niet alleen  moeilijk ligt maar onmogelijk wordt geacht. De Europese Unie past nu reeds voor haar landbouw de strengste regels ter wereld toe op dat vlak.

Stuitend gedrag Frans Timmermans en Urula von der Leyen & Ernstige voedseltekorten

Tijdens het debat werd er door verschillende Europarlementariërs, onder wie Bert-Jan Ruissen ( SGP), meermaals op gewezen dat van een stop van de huidige gewasbeschermingsmiddelen pas sprake kan zijn als daarvoor een evenwaardig alternatief voorhanden is. In de praktijk blijkt echter dat de alternatieve  gewasbeschermingsmiddelen te lang op zich laten wachten. Dat heeft een reden die Ursula en Frans graag binnenskamers hadden gehouden omdat het ronduit gênant voor hen en voor de hele Commissie is. Zo hebben de diensten voor toelating van deze alternatieve middelen in de EU-landbouw een tekort aan personeelscapaciteit. Het gevolg is dat voor sommige teelten nog nauwelijks effectieve middelen beschikbaar zijn. Die ontwikkeling is zeer ongunstig voor de Europese voedselproductie met gevaar voor ernstige voedseltekorten.

Nog erger is dat de oorzaak van het personeelstekort bij de Brexit ligt en men verzuimd heeft de vacatures tijdig op te vullen. Een complicatie is dat juist op deze afdeling veel zeer kundige en ervaren Britse experts werkten die moeilijk ter vervangen zijn. Een oplossing zou zijn geweest om de Britten gewoon tijdelijk in dienst te houden, maar de Ursula en Frans  wilden hun fout niet toegeven uit gezichtsverlies, terwijl de Britten, die er wel iets in zagen, een zeer royale vergoeding vroegen van enkele tienduizenden euro’s de man, zegt een Commissieambtenaar. (We konden dat bedrag niet verifiëren).  

Waarom zijn gewasbeschermingsmiddelen zo belangrijk en complex? Laten we daarvoor het Europees Parlement aan het woord in de hierboven vernoemde context. Het parlement oordeelde dat het burgerinitiatief “Red de bijen en de boeren” terecht aandacht vraagt voor het grote belang van bestuivers voor de land- en tuinbouw. Meer dan een derde van de voedselgewassen in de EU is afhankelijk van bestuiving door honingbijen en wilde bijen. Volgens Ruissen moet daarom bij de inzet van gewasbeschermingsmiddelen heel goed gekeken worden naar de effecten op insecten. “Dit vraagt om een helder toelatingskader en versnelde toelating van laag risicomiddelen”, aldus het SGP-parlementslid. Totale uitfasering van synthetische pesticiden in 2035, zoals het burgerinitiatief bepleit, lijkt Ruissen echter een niet realistisch toekomstperspectief. Gewasbeschermingsmiddelen zullen volgens hem ten allen tijde beschikbaar moeten blijven om in te kunnen grijpen bij dreigende ziekten en plagen.

Ruissen en ook andere parlementsleden denken dat aan een mix van maatregelen niet ontkomen zal zijn. Die maatregelen zijn geïntegreerde gewasbescherming, investeringen in robuuste gewassen en gezonde bodems en precisie landbouw. Ruissen: “Maar ik denk ook aan het verder stimuleren van mooie initiatieven op het boerenerf, zoals het aanleggen van bloemenranden en creëren van nestelgelegenheden voor insecten. Alleen met een dergelijke geïntegreerde benadering kunnen we bijen en boeren redden en de consument blijvend voorzien van voldoende gezond en veilig voedsel.”

Groenen: 80 pct.

Na het recente debat in het Europees Parlement over het burgerinitiatief “Red de bijen en de boeren|” hebben de Groenen de situatie kennelijk nog niet door. Binnen de milieucommissie van het parlement zijn ze aan het veranderen geslagen in de tekst. In dat voorstel staat, zoals reeds opgemerkt, een reductie met 50 procent van het gebruik van deze middelen vanaf 2030. Maar de Groenen in de milieucommissie van het parlement zien dat sedert enkele dagen anders en hebben de eis op tafel gelegd om de 50 procent reductie te wijzigen in 80 procent. Daarover zou dan in september moeten worden beslist als over het standpunt van de milieucommissie over het Commissievoorstel wordt gestemd. Dat de Groenen de lat plotseling hoger leggen, heeft te maken met het feit dat de Commissie deze week heeft voorgesteld om de klimaatmaatregelen en bijbehorende data versneld uit te voeren na een nieuw “verontrustend” (lees:opjuttend) VN-rapport over de opwarming van de aarde. Maar het EP is zeer verdeeld over het Commissievoorstel en met name de collega’s van de landbouwcommissie achten de nieuwe eis van de Groenen  “niet haalbaar”, zeggen SGP-Europarlementslid Bert-Jan Ruissen en verschillende van zijn collega’s uit rechtse fracties.

Intussen is het EP behalve zeer verdeeld ook in toenemende mate bezorgd over het Commissievoorstel omdat serieuze alternatieven voor het verminderen van het gebruik van de huidige gewasbeschermingsmiddelen niet in zicht zijn. Dat is voor een belangrijk deel het gevolg van de Brexit, zoals eerder hierboven beschreven. Vooraleer welk besluit ook te nemen, wil het parlement wachten op het resultaat van een impactstudie over de gevolgen van het Commissievoorstel als het in zijn huidige werkelijkheid zou worden aanvaard. Het resultaat van deze studie wordt “deze zomer” verwacht.

Naar verluidt wordt een snelle goedkeuring van het Commissievoorstel steeds onwaarschijnlijker omdat ook de verdeeldheid in de lidstaten groot is en het zijn uiteindelijk zij bij wie de eindbeslissing ligt. Sommige lidstaten waaronder Nederland hebben al flinke inspanningen gedaan om hun gebruik van gewasbeschermingsmiddelen terug te schroeven en willen geen twee keer langs de kassa passeren. De Commissie zal de jaren 2015 tot en met 2017 als referentieperiode nemen. Ook voor de industrie is het getreuzel van de Commissie zeer onprettig. Ze moet nar de toekomst wordt alleen geconfronteerd met een falende Commissie, die bovendien doet of haar neus bloedt…

Von der Leyen en vooral Timmermans hebben het, toen zij de Nederlandse boeren drie jaar geleden schoffeerden en “dom” noemden omdat zij niet “met de moderne tijd meewilden”, aanvankelijk nooit gehad over de voedselproductie die door hun linkse ecologische stokpaardjes gedoemd was drastisch te verminderen. Dat internationale instanties hen waarschuwden voor ernstige voedseltekorten wereldwijd, waarvan toen reeds sprake was, en het niet het moment was om de landbouwproductie in te krimpen, maakte ook nimmer indruk op dit tweetal. Of toch wel op Timmermans… Toen hij geconfronteerd werd met de inmiddels van hem door het kabinet-Rutte-Kaag overgenomen plannen om landbouwgronden en bijbehorende productie 30 procent of meer te elimineren, had hij nog het lef om te beweren dat de Nederlandse boeren niet zoveel hoefden te exporteren. Ze konden het best met minder export doen. Jammer genoeg stelde niemand toen de vraag hoe hij zijn en zijn korneuten de groene klimaatwaanzin verder zouden willen betalen. En waar ze de miljarden wilden halen om boeren uit te kopen. Ongetwijfeld zou hij dan als volleerde salonjournalist naar de grootindustrie het bedrijfsleven hebben verwezen.

En dan hebben we het nog niet over de miljarden voor de Groningers en over het mensonwaardige en mensen- en kinderrechten schendende optreden van kabinet en ambtenaren in een soort horrorverhaal dat niemand onberoerd laat, behalve dan de regeringspartijen van het “kartel van de pathologische leugenaars”.

België veegt zijn voeten aan EU-exportverbod gevaarlijke pesticide

Intussen is België een van de EU-landen die zijn voeten veegt aan gezamenlijke EU-maatregelen om de gevaren van bepaalde gewasbeschermingsmiddelen (pesticiden) aan zijn laars te lappen. Het land is eens temeer in opspraak gekomen nu gebleken is dat het de grootste Europese exporteur is van het in 2020 in de EU verboden gewasbeschermingsmiddel chloorpyrifos. Dat  hebben het weekblad Knack en de krant Le Soir gisteren gemeld. Via omwegen zou het middel opnieuw in voeding geïmporteerd kunnen zijn in België en verschillende Europese landen, waaronder Nederlamd. Chloorpyrifos wordt gebruikt om fruit, groenten en kolen te beschermen tegen bodeminsecten. De Europese Commissie had beslist om het middel uit de markt te halen nadat het Europese Voedselagentschap (EFSA) een verband had gelegd met gevaarlijke neurologische aandoeningen bij kinderen. De export werd echter niet aan banden gelegd en bleef vanuit België doorgaan of er niets aan de hand was. De Commissie had hier weet van maar liet België begaan omdat het omstreden middel in sommige landen “onmisbaar” zou zijn…België voerde in 2022  ruim 349 ton van dit omstreden product uit. De Belgische export staat op naam van Arysta LifeScience Benelux, een Waals dochterbedrijf van de Indiase multinational UPL. Ook dit jaar staat in de aangiftedocumenten van het bedrijf nog een export van 313 ton chloorpyrifosproducten. Greenpeace België reageert met afschuw: “België blijkt de grootste exporteur van een gevaarlijke pesticide die in Europa al drie jaar verboden is. Die export gaat vooral naar arme lageloonlanden waar de bevolking extra kwetsbaar is voor de gevolgen voor de gezondheid van deze giftige producten. Dit is ronduit “immoreel”. Het gaat niet om het enige verboden product waarmee België de eerste exportplaats van gevaarlijke verboden producten inneemt. In 2020 was België ook de grootste exporteur van neonicotinoïden van Europa. Deze stoffen zijn zeer schadelijke voor bijen en andere bestuivers.