Russische dreiging voor Pools-Litouwse Suwalki-corridor, onderdeel van de gemangelde chaos

door Peter-Vincent Schuld en Christel Dubos

De laatste dagen gaan er geruchten de ronde dat strijders van de Wagner Group Polen en Litouwen zouden en dus de NAVO en de EU zouden willen provoceren door acties te ondernemen waarvan ze zogeheten
Pools-Litouwse Suwalki-corridor het doel zou zijn.  De militaire presentie in de bedoelde regio is zowel aan Poolse zijde als aan Litouwse zijde fiks opgeschroefd. Een aanval op de Suwalki-corridor betekent volgens artikel 5 van het NAVO-verdrag dat een aanval op één lidstaat een aanval op alle lidstaten is, en artikel 42 lid 7 van het Verdrag betreffende de Europese Unie verplicht andere EU-lidstaten direct bijstand te verlenen aan het getroffen land of de getroffen landen. Immers Polen en Litouwen zijn beiden lid van de NAVO en van de EU.

Een aanval in wat voor vorm dan ook zouden de NAVO en de lidstaten van de Europese Unie het recht geven om er militair op te reageren.
Maar wat is die Suwalki-corridor nu eigenlijk? De meeste mensen hebben er nog nooit van gehoord. Het is een weg, een route die niet alleen Polen en Litouwen met elkaar verbindt maar ook een verbinding over land is tussen Belarus en de Russisch enclave Kaliningrad (oblast) dat geklemd ligt tussen Polen en Litouwen. Het is vernoemd naar het Poolse plaatsje Suwalki dat aan de route ligt en de route is tot stand gekomen in 1920 na de Russisch-Poolse oorlog waarbij de Russische communisten 1 miljoen soldaten inzetten om Polen en nadien Duitsland te bezetten. De Russische Bolsjewieken leden een smadelijke nederlaag bij Warschau en werden teruggedreven. Er volgde een verdrag waaruit de voornoemde transitroute, ook wel corridor gevormd werd. De latere president Charles de Gaulle werd als jonge officier met een honderdtal andere Franse officieren destijds naar Polen gestuurd om het Poolse vrijwilligersleger te trainen tegen de bolsjewistische Russen.

Voor wie het nu nog niet beseft, en bij wie het nu nog niet doordringt: De gehele oostflank van Europa is doordrenkt met bloed veroorzaakt door talloze gewapende conflicten. Dat Polen en Litouwen, iets meer dan 100 jaar na die Pools-Russische oorlog, nu niet alleen bondgenoten zijn maar ook de beste vrienden leert ons dat stabiliseren en het stoppen van gewapende conflicten absoluut mogelijk is als men maar wilt. Beide landen kennen een hartgrondige afkeer van Rusland dat een geschiedkundige oorsprong heeft.  Belarus daarentegen maakte ooit deel uit van het Pools-Litouws gemenebest. (1572-1795). Feitelijk een staatkundige unie. daarvoor was er vanaf 1385 al sprake van een personele unie tussen het Koninkrijk Polen en het Hertogdom Litouwen.

De dictatoriale isolatie van het Wit-Rusland is dus geschiedkundig geen normale zaak. Integendeel. De stad Vitebsk in Wit-Rusland (Belarus), gelegen aan de Daugava rivier, in het Nederlands vertaald als de Westelijke Dvina, was in de tijd van de Hanze een belangrijke aanlegplaats, havenstad en handelsplaats en dus een Hanzestad. Scheepvaart verbindt letterlijk en figuurlijk.

Hotel Odessa en de graandeal

Rusland zegde haar medewerking op om via de Zwarte Zee via Turkije, Oekraïne in staat te stellen graan over zee te transporteren. De enige kwetsbare mogelijkheid die Oekraïne nu nog heeft is om het graan via een spoorverbinding naar Europa te transporteren om het graan van daar uit verder te distribueren. Toch is dat minder makkelijk gedaan dan gezegd.

De aankomstplaats in de Europese Unie moet over een rangeerterrein beschikken waarbij het graan overgeladen kan worden. Immers, de spoorbreedte en dus ook de wagons in Oekraïne en Rusland verschillen met die van osn deel in Europa en elders. Om het Oekraïne nog lastiger te maakte voerde de Russische strijdkrachten twee nachten terug een raketaanval uit op de historische stad en haven van Odessa, gelegen aan de Zwarte Zee.  Afgelopen nacht vernietigde de Russen de graanifrastructuur zoals een opslag in Odessa. De Oekraïense luchtafweer schoot in de eerste nacht de raketten weliswaar uit de lucht maar de brokstukken richtten toch schade aan haveninfrastructuur en onder meer het beroemde hotel aan de haven.

Voedsel is geen wapen

Het is, hoe we het ook beschouwen, verreweg de meeste landen vinden het volstrekt immoreel om voedsel als wapen te gebruiken. Tegen de export van graan en kunstmest vanuit Rusland zijn er dan ook geen formele sancties ingesteld. Wel zijn er problemen met export- en transportverzekeringen en bestaat er terughoudendheid bij westerse bedrijven om zaken te doen met Rusland. Maar formeel kan het waar het graan en kunstmest betreffen.

De Europese Unie heeft dan ook het gelijk aan haar zijde staan als zij stelt dat R+het Kremlin valselijk claimt dat er sancties zijn ingesteld tegen de export van kunstmest. Het is niet aannemelijk dat dit stuk onder ogen komt van  Russische binnenlandse verzetsstrijders; Kunstmest is geen voedsel, en met grote hoeveelheden opgeslagen kunstmest is er de facto een Beiroet-effect te bereiken. Het is maar een bemerking.

Maar de zekere voedselvoorziening in gevaar brengen door het verhinderen dat Oekraïne op een veilige wijze haar graan kan exporteren zou op de keper beschouwd weleens juridisch beschouwd kunnen worden als een oorlogsmisdaad. 

De mogelijkheid van beschietingen maakt het voor de Oekraïense graanhandelaren onveilig op het graan te verladen en via zee te exporteren. De meme die de Europese Unie verspreid heeft klopt dus inhoudelijk.

Polarisatie

Om terug te gaan naar het begin van het verhaal: Rusland lijkt op alle mogelijke manieren te provoceren. Dat deze provocaties een niveau hebben bereikt die wel zeer discutabel zijn, bleek gisteren uit een tweet van de Nederlandse ambassadeur in Moskou, de heer Gilles Beschoor Plug. Onze man in Moskou postte gisteren een foto, de dag waarop het 9 jaar geleden was dat het passagierstoestel met 298 inzittenden door een Russische BUK-raket uit de lucht geschoten werd en niemand het overleefde. Een foto van een bestelbus met huif waarop een foto van het monument voor de slachtoffers van het neerschieten van MH!17 is afgebeeld met daarbij de tekst in het Nederlands “Nederland is een land van leugens”. In feite ging het volgens de ambassadeur om twee voertuigen die nabij de Nederlandse ambassade in Moskou geparkeerd waren. Een schril contrast met de vele bloemen en kaarsen die na de ramp door de Russische bevolking bij de Nederlandse ambassade werden gelegd. Nee, ten gronde is de Russische bevolking niet harteloos, maar voor een fiks deel wel gehersenspoeld. De bedenker van deze streek speelt met de tekst “Nederland is een land van Leugens” wel duidelijk in op de polarisatie en snijdt een breed gevoel aan in Nederland en het feit dat diverse politici, zacht  uitgedrukt, niet altijd even eerlijk geweest zijn. Het gaf op Twitter meteen wat heisa, waarmee de Russen, zij het kleinschalig een doel houdende het zaaien van tweespalt zaaien wisten te bereiken. Maar dat is het net, dat verduvelde trollenleger dat iedereen uit elkaar speelt.

Timmermans moet eens leren zijn mond te houden

Europees commissaris en tevens vicepresident van de Europese Commissie, Frans Timmermans verklaarde dat Oekraïne zo snel mogelijk lid moet worden van de EU. Een hele manipulatieve en valse verwachtingen wekkende opmerking. De zoveelste domme uitspraak van deze man die ooit beweerde dat Rusland de oorlog in Oekraïne is begonnen om de aandacht van het klimaat af te leiden. Een eventueel lidmaatschap van Oekraïne is op dit moment natuurlijk niet aan de orde. Immers, zoals gezegd, artikel 42 lid 7 van het verdrag betreffende de Europese Unie impliceert dat wij direct troepen zouden moeten sturen naar Oekraïne omdat het land slachtoffer is geworden van agressie. Met andere woorden, zoals we Timmermans kennen, blijft hij polariseren. Oekraïne moet na afloop van de oorlog eerst maar eens op adem komen. De democratische rechtsstaat zal van een ongekend hoog niveau moeten worden om een draagvlak tot stand te brengen in zowel Oekraïne als bij de bevolking van de andere EU-lidstaten. De bestaande corruptie zal met wortel en tak moeten worden uitgeroeid en wellicht het allerbelangrijkste, alle bij burgers in omloop zijnde wapens zullen ingenomen moeten worden, zoals dat thans in Servië gebeurt, decennia na het beëindigen van de gewapende conflicten.

Maar is Oekraïne wel bereid en klaar om alle regelzucht vanuit Brussel over zich heen te laten komen of er zich aan te onderwerpen? Moet de Europese Unie niet zelf eens in de spiegel kijken en een aantal belangrijke institutionele en juridische hervormingen doorvoeren? Immers het doel was, en zou nog steeds moeten zijn dat de Europese Unie ten doel staat van alle burgers en dat het geen poel van waan- en wensdenken moet worden of zijn. De enige manier om dat weer prominent op de kaart te krijgen, is om terug te gaan naar het denken van de grondleggers te weten Jean Monnet en Robert Schuman.

Eens zal ooit de dag aanbreken dat de rust weerkeert. Eens zal de dag aanbreken dat de vijandschap gedaan is. Eens zullen de diepe wonden ietwat geheeld worden. Vergeten wordt het nooit. Of er vergeven kan worden zal de tijd leren.

Met conclusie

De chaos is gemangeld in de waan van de mens maal de waan van de dag. Dat is een gevaarlijke combinatie die tot catastrofes kan leiden.

Naschrift redactie: Het is nu de zoveelste keer dat wij een verhaal brengen waarop andere media eens een keer wakker worden. “Buitenland” is geen ver van mijn bed show”.