door Peter-Vincent Schuld en Christel Dubos

Slovenië, wie denkt dat dit land een of ander achtergesteld gebied is dat bij de
haren bij Europa is gesleept heeft het faliekant mis.De feiten? Het behoorde
eeuwenlang, om precies te zijn tot 1919  tot Oostenrijk en dus het Habsburgse
Rijk. Dat Habsburgse Rijk zal later nog in diverse verhalen van ons terugkeren.
Het Habsburgse Rijk waar ook een deel van Nederland en Vlaanderen deel van
uitmaakten aan het eind van de 18e eeuw. Slovenen in de Nederlanden? De
Sloveense diaspora bracht hen al naar de lage landen in de 15e eeuw.

Slovenië, het maakte in de vorige eeuw deel uit van de Joegoslavische
Republiek. Bijna exact 30 jaar geleden, op 7 juli 1991 werd het landje
onafhankelijk na de 10-daagse oorlog. Op 25 juni 1991 werd eenzijdig de
onafhankelijkheid uitgeroepen, 26 juni 1991 kwamen de troepen van het
Joegoslavische Volksleger in beweging en op 27 juni van dat jaar vingen de
schermutselingen plaats die voortduurden tot 3 juli van dat jaar waarbij er een
wapenstilstand kwam. Op 7 juli van dat jaar werd het Akkoord van Brioni getekend
waardoor er een einde kwam aan de oorlog maar het duurde nog drie maanden totdat
het akkoord werd uitgevoerd. Tijdens deze oorlog was de leiding tegen de
Joegoslavische overheersing in handen van Janez Jansa, de huidige premier van
Slovenië, een post die hij driemaal eerder bekleedde. Intellectuele achtergrond?
Onder meer krijgswetenschappen.

Op 1 juli begon het Sloveens voorzitterschap met een incident. De ons aller
bekende Europees Commissaris Frans Timmermans wenste niet met de de Sloveense
premier Jansa op de foto nadat Jansa de magistratuur van Slovenië een veeg uit
de pan had gegeven. Twee rechters waren met Sloveense socialistische leden van
het Europees Parlement gefotografeerd. Jansa knalde uit zijn dak en beschuldigde
de magistratuur ervan niet onafhankelijk te zijn. Timmermans, zelf socialist
vond de bemerkingen van Jansa een uitholling van de Sloveense rechtsstaat en
weigerde met Jansa op de foto te gaan. De vraag stelt zich of de betrokken
magistraten niet beter hadden moeten weten. Is dit geen rel uitlokken?  Wek je
niet de indruk van belangenverstrengeling of partijdigheid?

Natuurlijk is een en ander weer weer koren op de molen van dramaqueen, politiek
acteur en Europees Commissaris Frans Timmermans.

Andere media hebben bericht dat Slovenië zich teveel op Hongarije richt. Zonder
hiervan de achtergrond te kennen is het volstrekt eenzijdige en onvolledige
berichtgeving.

In tegenstelling tot wat veel andere media verkeerd berichten, is de
Sloveense toenadering tot de positie van Hongarije geen louter politiek gegeven.
Economisch voelen de Slovenen zich nauw verwant met Hongarije. Cultureel met
Italië, Oostenrijk, Kroatië en Servië. Het politiek opportunistische plaatje dat
geschetst wordt, als zijnde zou dit louter omwille van de politieke positie van
Hongarije in de Europese Unie zijn, is dus pertinent onwaar. Maar een beetje
moeite doen om de Balkan te begrijpen is voor velen niet weggelegd.

Dat is ook het beeld dat we krijgen als we met de Sloveense bevolking zelf
spreken. Ze voelen zich onverkort allemaal Europeaan, zijn trots om lid te mogen
zijn van de Europese Unie, maar zeggen wel heel duidelijk, leer nou eens de
geschiedenis van dit deel van Europa kennen. De boodschap die we meerdere keren
mochten aanhoren en die gericht was aan de mensen die sceptisch tegenover de
Europese Unie staan was helder. “Geef ons nou eens wat meer morele steun,
behandel ons niet als tweederangs landen, want wij vechten grotendeels voor het
zelfde maar dan binnen de Europese Unie” doelende op een gewenst streng
immigratiebeleid en in de ogen van veel Europese burgers doorgeschoten
vergroening.

Feit is dat Slovenië aanleunt tegen Hongarije en dat Slovenië ook gericht is op
dat land bewijst het volgende simpel wapenfeit;

De Oostenrijkse oliemaatschappij OMV maakte bekend dat zij van tankstations in
Slovenië af wilde en een koper zocht. Een koper die gezocht werd, werd gevonden.
Wie is de koper? De Hongaarse oliemaatschappij MOL die u vast en zeker kent als
u op de wegen in Centraal-Europa heeft gereden.

Wegen die overigens de moeite waard zijn. Want centraal–Europa vertelt u het
verhaal van het verleden, het heden en de toekomst van ons continent, dat u vaak
niet in de geschiedenisboeken of de kranten leest. En dus hadden we redenen
genoeg Slovenië aan te doen.

Niet naar de hoofdstad Ljubljana maar naar Maribor, gelegen aan de rivier
de Drava met terrasjes en vol gezelligheid. Qua toeristen een beetje gedomineerd
door Italianen en Oostenrijkers (de stad ligt vlakbij de huidige Oostenrijkse
grens) en ergens doet de stad ook wat Oostenrijks aan, een vleugje dan, want wat
je voelt en waarneemt is dat je in het hart bent van het oude Europa waar
grenzen van gewezen keizerrijken en republieken de leer over de natiestaat
volledig onderuit trappen ondanks de paradoxale houding van Sloveens premier
Jansa en de Hongaarse premier Orban.

Sloveens premier Jansa heeft twee zaken op zijn agenda voor het Europees
voorzitterschap van Slovenië gezet. Economisch herstel en economische groei van
de Europese Unie en daarnaast de integratie van voormalige Joegoslavische
republieken die nog niet tot de Europese Unie behoren. Hierbij gaat Slovenië uit
van de historische realiteit en verwantschap dat eerder onder het Joegoslavische
gesternte slechts onder het kunstmatige en communistisch juk tot eenheid
gebracht werd.

Jansa onderstreept versterkte samenwerking en integratie op historische maar ook
op Habsburgse  gronden en dus ook in vriendschap met Oostenrijk. Het grote
verschil met veel Europese landen die westelijk, noordelijk en zuidelijk gelegen
zijn binnen de EU is dat de historische , soms feodale realiteit, die volkeren
verbond omdat verschillende de etniciteiten op elkaars grondgebied wonen en
verblijven met het houderschap van het paspoort van dat betrokken land waar ze
verblijven. Een kwestie van politieke bruggen bouwen zoals deze ook in de
daadwerkelijke zin van het woord gebouwd zijn met steun van de Europese Unie.

Slovenië onder Jansa zal zich niet keren tegen de Europese Unie.
Integendeel. Als krijgswetenschapper voert Jansa een politiek van versterkte
samenwerking door juist de knuppel af en toe in het hoenderhok te smijten
waarbij hij lak heeft aan politieke soapacteurs zoals Frans Timmermans. Is Jansa
de redder van Europa? Nou op Jansa en zijn regering mag best kritiek op worden
geuit na het intrekken van financiële ondersteunen van het nationale persbureau
van Slovenië. Soms drijven de politieke verantwoordelijken ook door en dan is
het goed dat er ook tegenwicht geboden wordt echter op een verstandige
diplomatieke maar toch directe wijze zoals commissievoorzitter Ursula Von der
Leyen dat doet. Waar Timmermans meteen de huilbaby uithangt gaat Ursula het
gesprek aan, gaat dus de dialoog niet uit de weg en zoekt een oplossing. Maar
persvrijheid is een elementair beginsel en Jansa mag zijn hand niet overspelen,
dus oplettendheid is geboden.

In het stadje Maribor, waar we terecht zijn gekomen bevinden zich tal van
monumenten. De oude watertoren aan de rivier de Drava (Drau), mede in stand
gehouden door bijdragen uit Europese subsidiefondsen.

Het is een centrale plek voor de recreanten en mensen die een terrasje willen
pakken aan het water. Midden in de geschiedenis en zowat tegenover de oude
stadsmuur.

In de Eerste Wereldoorlog viel het Habsburgse Keizerrijk van Oostenrijk-
Hongarije uiteen. De aanleiding voor deze oorlog was mede gelegen in de moord op
aartshertog Franz Ferdinand door een Bosnisch-Servische nationalist in Sarajevo.
De gevolgen werden rap duidelijk op amper een dag rijden van Brussel. Een staat
met vele etniciteiten. Oostenrijkers, Hongaren, Duits-Oostenrijkers, Slovenen,
Kroaten, Serven etc. Een nieuw verbond van staten zag het licht, namelijk de
Staat der Slovenen, Kroaten en Serven, later opgenomen in het Koninkrijk
Joegoslavië en nadien vallend onder het communistisch Joegoslavië onder
maarschalk Tito.  Na het uiteenvallen van Joegoslavië zijn de scheidslijnen der
volkeren groter dan ooit. Slovenië en Kroatië behoren tot de Europese Unie , de
rest van het voormalig Joegoslavië nog niet, met nadruk, nog niet. De roep tot
toetreding is vanuit Slovenië hoorbaar, al wordt er in Europese kringen deze
wens nog niet goed ontvangen.

Het is apart om letterlijk in het centrum van Europa zoveel
geschiedenislessen te krijgen die je wel heel goed moet analyseren om de weg van
de toekomst te kunnen bepalen. Veel is afhankelijk van de bestuurlijke
integriteit en de mogelijkheid tot het klein houden van het persoonlijk ego van
de dames en heren bestuurders. De bloedige zondag van Maribor op 27 januari 1919
waarbij er verhaal gehaald werd op de etnische Duitsers kostte aan 9 tot 13
mensen het leven plus 60 gewonden is een voorbeeld van wat we niet meer willen
zien.

Het bloed kan snel koken op de Balkan eenmaal oververhit zien we de trieste
resultaten snel terug in bloedige conflicten zoals in Bosnië. Srebrenica is
daarvan een triest voorbeeld. Onderschat dus niet het belang van stabiliteit op
de Balkan en het is heel erg onverstandig om de Balkanlanden af te serveren of
te behandelen als tweederangs Europese landen. Immers al deze landen samen
houden de sleutel in handen tot een langdurige stabiliteit onder het juiste
politieke gesternte.

De Eerste Wereldoorlog brak mede uit na de moord op Oostenrijkse aartshertog
Franz Ferdinand in Sarajevo. Ik wil u er even aan herinneren dat het Hongarije
in 1914 niet opgezet was met de vergeldingsaanval op Servië ondanks de sterke
wil daartoe van de toenmalige Oostenrijkse minister van Defensie, de Duitse
Keizer Wilhelm, die later in het Nederlandse Doorn overleed en bij gebrek
bestuurlijke capaciteiten  wegens ouderdoms- en gezondheidsklachten 83-jarige
Oostenrijkse keizer Franz-Jozef. Miljoenen onnodige doden waren het gevolg. Iets
wat de goedwillende adel van die tijd stevig dwars zat.

Wie nu door Maribor loopt, vaart of rijdt ziet er vredigheid. Maar er wordt
gewerkt. Ja er is dus industrie, er is een gigantische graanfabriek.

Dus zet Slovenië tijdens het Europees voorzitterschap in op economie en dus
handelsrelaties. Een oude waarheid, waar handel wordt gevoerd in een stabiel en
rechtvaardig juridisch kader zullen er niet zo snel gewapende conflicten
ontstaan.

We  lopen verder in Maribor langs de Drava en weer wordt er een oud gebouw
mede met Europees geld  in ere hersteld om de geschiedenis aan de volgende
generatie te kunnen  blijven vertellen.

We lopen langs een kantoortje van waaruit Europese ondersteuningsactiviteiten in
Maribor worden gecoördineerd. Overal prijkt trots de blauwe vlag met gele
sterren die eindelijk letterlijk vrede heeft gebracht in een regio die
eeuwenlang gedrenkt was in bloed.

Als de slagaders breken op de Balkan dan vallen de bloedspetters in ons deel van
Europa. Dat heeft de Kosovo-crisis bewezen, dat heeft de oorlog in Bosnië
bewezen. Slovenië wil hoe dan ook nieuwe problemen voorkomen en vraagt daarvoor
aandacht en stuurt aan op verdere integratie van andere landen die tot het
voormalig Joegoslavië behoren. Bloed tot wijn. Aan dat laatste is in Slovenië
ook geen gebrek. Slovenië is sinds 400 jaar een gekende wijnproducent en
profileert zich meer en meer als zodanig. Samen een wijntje drinken is beter dan
elkaar de kop in te slaan. Ook hier vindt ondersteuning plaats vanuit het
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de Europese Unie, en de toeristische
attractie wordt ook ondersteund met Europees geld. Kortom, Europa maakt het voor
u als toerist aantrekkelijker om in Slovenië fijne momenten door te brengen.

Ach, wat is er leuker romantische momenten door te brengen op pittoreske plaatsen
die makkelijk en veilig bereikbaar zijn, die u faciliteiten bieden en die ook
niet eens zo ver van huis zijn. Slovenië is meer dan politiek, meer dan huidig
voorzitter van de Europese Unie. Het is een land met mensen die ons in ieder
geval in alle vriendelijkheid ontvingen. Wat wil een mens nog meer?