Syrië: Amerikaanse president is net zo ondoordringbaar als de limousine waarin hij zich verplaatst

Peter-Vincent Schuld

De oorlogsretoriek over af te vuren raketten, uit de mond de Amerikaanse president Donald Trump draagt niet bij aan de moeizaam op te bouwen stabiliteit in Syrië.
Vergeet het woord vrede, want dat is een utopie in een land waar naast de Arabisch socialistisch-nationalistische Ba’ath ideologie van Assad en de zijnen, onder meer sektarische clubs met religieus-opportunistische waanbeelden de dienst willen uitmaken met gebruik van eender welk geweldsmiddel voorhanden.

Wie er ook in het Witte Huis zou hebben gezeten, onder elke president had escalatie op de loer gelegen. Soms lijkt de ondoordringbare limousine van de Amerikaanse president een perfecte metafoor voor de presidentiële bubbel waarin de realiteit niet lijkt door te dringen. Gelijk deze limousine zijn de woorden vanuit het Witte Huis vaak imposant, maar stranden deze als er echte hobbels genomen moeten worden. Ook de limousine van de president (destijds Obama) kwam ooit vast te zitten toen deze in 2011 het terrein van de Amerikaanse ambassade in Dublin verliet. Op het moment dat ik dit stuk schrijf, meldt Washington dat het nog geen tijdskader heeft waarin militair opgetreden gaat worden. Wordt er achter de schermen met Moskou gesproken?

In het Syrische Douma lijkt gifgas te zijn gebruikt tegen de lokale burgerbevolking. Er zouden aanwijzingen voorhanden zijn dat President Assad hiervoor verantwoordelijk is.
Het is vanuit westers oogpunt begrijpelijk dat men hier actie tegen onderneemt. Maar is dit wel zo wijs? Is de remedie niet erger dan de kwaal?
Syrië is zo’n wespennest geworden dat elke interventie averechts kan uitpakken.

Hoe betreurenswaardig het ook is voor de mensen die het leven lieten bij deze vermeende gifgasaanval en hun nabestaanden; een enkele verkeerde actie of reactie in antwoord op de gebeurtenissen in Douma kan leiden tot een enorme escalatie waarbij nog veel meer mensen het leven kunnen gaan verliezen. Een confrontatie tussen de V.S. en Rusland hoe klein, beperkt of groot deze ook moge zijn, of dit nu militair of diplomatiek is, het is onwenselijk in een multipolaire en licht ontvlambare wereld.

President Assad van Syrië is geen lieverdje, sterker het is een boef. Maar Assad is niet de enige boef.
Het land zit vol met boeven die leiding geven aan, of deel uitmaken van allerlei milities die het regime bestrijden, elkaar bestrijden of de menselijkheid bestrijden.
Het land hangt thans aan elkaar van, of is uit elkaar gevallen, net vanuit welk perspectief u het bekijkt, door groepen die elkaar naar het leven staan.

Het heeft er op zijn minst de schijn van dat alleen de Koerdische milities een status van een tot beschaving te vormen zelfstandige samenleving ambiëren dit versterkt door het Koerdisch streven naar onafhankelijkheid dat in alle landen onderdrukt wordt waar Koerden van oorsprong woonachtig zijn.

Rusland steunt de Syrische regering niet omdat ze Assad zo’n fijn mens vinden. Voor Rusland is Assad slechts een instrument in het streven naar een serieus te nemen grootmacht op het internationale schaakbord.

Rusland vindt dat een vorm van aanwezig nationaal gezag, al spookt dit gezag nog zulke misdaden uit, wenselijker is dan een totale chaos zonder enige vorm van aanspreekbaar landsbestuur zoals in Libië dat drie regeringen telt.

In zekere zin draagt het Westen een grote verantwoordelijkheid voor de gebeurtenissen in Syrië. De Arabische lente zou democratie moeten hebben brengen.
Met enige kennis van de geschiedenis, wijsgerige antropologie, de tribale en religieuze tegenstellingen zou dit idee niet eens in het hoofd van een “reaal-politicus” opgekomen zijn.

Als er iets is waar landen met een grote religieus-agressieve diversiteit nu niet moeten hebben is het democratie tot het moment dat de sociale evolutie mensen tot een punt heeft gebracht dat het aardse leven op een respectvolle wijze dient te worden ingevuld in samenhang met een ontwikkelde middenklasse.
Tot die tijd geeft een redelijk seculiere despoot tenminste nog een beetje kans op welvaart en stabiliteit.

Met andere woorden waar volkeren eerder geloven in het moordend zwaard uit naam van Allah de Verschrikkelijke in plaats van een empathische filosofie, vooruitgang en wetenschap, gaat het geheid fout en is de democratie louter gedoemd om tot geweldsuitbarstingen te leiden. Immers er is geen gemene deler aanwezig onder alle alle politieke gezindten samen; namelijk het beschermen en bewaren van de democratische rechtsstaat met de daarbij behorende waarden en vrijheden.

Wat betreft de buitenlandse bemoeienis van staats- en regeringsleiders in relatie tot Syrië is het wellicht aan te bevelen om nog eens de werken er op na te slaan van de soms in de vergetelheid geraakte Frans-Joodse filosoof Henri-Louis Bergson wiens een van zijn belangrijkste citaten is “denk als een man van actie, handel als een man van denken”.
Dat is wat ik thans mis in optreden van Trump van deze dagen met betrekking tot Syrië.

Ik denk dat we ons als wereldbevolking er in moeten berusten dat Syrië en haar spelers die de absolute macht ambiëren de graad van civilisatie niet hebben bereikt en dat deze civilisatie ook niet op te leggen is. Middels de Arabische Lente is de boze geest uit de fles gekomen en die is er niet zomaar terug in te krijgen.

Tot het moment dat de natuurlijke evolutie in Syrië het punt heeft bereikt dat er gesproken kan worden van een samenleving met een uitgeharde vorm van beschaving zullen we ons moeten neerleggen bij de wetenschap dat ons eten tijdens het acht uur journaal verpest wordt door beelden van ledematen onder het puin en kinderen die hulpeloos en hopeloos verweesd geraken. Ga daarna u zelf hartelijk danken voor de eventuele steun die u betuigd heeft aan een democratisch proces in een samenleving die er nog niet aan toe was. Dat heet geen cynisme, dat heet realisme. Ik zal de dag met vreugde verwelkomen als de inwoners van Syrië hun politieke, religieuze en tribale haat hebben kunnen omvormen naar een open, vrije samenleving. Of ik die tijd zal meemaken? Ik vrees van niet.