Van coffeeshop tot cannabistro: Over het reguleren van de wietteelt

Peter-Vincent Schuld

Laten we eens kijken naar een onderwerp dat afgelopen week de gemoederen ook bezighield. Het reguleren en legaliseren van de wietteelt. Tot voor een aantal jaren geleden was ik hier een geducht tegenstander van. Aan mij was en is het goedje niet besteed.
Maar wat ik vind en vond, wat ik denk of of dacht, wat ik al dan niet aangenaam acht is in deze niet belangrijk.

We zien dat een aanzienlijk deel van de bevolking recreatief wel eens een jointje opsteekt. De cijfers die de Jellinek Kliniek voor verslavingszorg levert, geven aan dat 75,5 % van de mensen die uitgaan wel eens een jointje rookt . en over de gehele linie van mensen boven de 18 jaar bedraagt het percentage 20,9 die ooit wel eens hebben geblowd. Naar ik vermoed zij dit hele voorzichtige schattingen.

In Nederland hebben we een beleid dat softdrugs gedoogd worden, althans het gebruik en de verkoop via coffeeshops. Het telen en dus de groothandel is en blijft een illegale activiteit. De medicinale werking van cannabis wordt alom aangenomen veel al op basis van ervaringen van mensen met tal van ziektebeelden die bij gebruik baat hebben ondervonden. Deze mensen zijn hun ervaringen zijn gaan delen. Parallel aan de aannames en de ervaringen is de wetenschap zich gaan bezighouden naar de mogelijke medicinale werking van cannabis en deze is inmiddels wetenschappelijk aangetoond. In Israël is met heel ver met deze onderzoeken.

In februari van dit jaar verscheen er een Israëlisch klinisch onderzoek in het wetenschappelijk tijdschrift European of Internal Medicine dat concludeerde dat het gebruik van cannabissoorten onder ouderen leidde tot een afname van voorgeschreven medicatie en met name opiaten.
Vooral in de pijnbestrijding heeft het resultaat en er is sprake dat cannabis ook voordelen zou hebben voor mensen met kanker.

Van cannabis afgeleide producten zoals CBD-olie (zonder THC) zijn al sinds een tijdje heel erg populair onder mensen met een reeks van ernstige aandoeningen.

Voordat we verder gaan: Primair moet worden vastgesteld dat de cannabis-plant een natuurproduct is.

Tegelijkertijd is er zoals met vele middelen kans op verslaving. De vraag zou eigenlijk niet moeten zijn of we dit goedje volledig moeten gaan legaliseren, maar hoe we dat moeten gaan doen.

De Belgen hebben het wat dat betreft te stellen met hun minister van Volksgezondheid, Maggie de Block (Open VLD), die stelde ondanks oproepen van wanhopige ouders met kinderen die aan kanker lijden, cannabis en zelfs CBD-olie nooit te zullen gaan legaliseren.

De Block stelt zich, de ondanks gebleken baat die patiënten hebben dat de werking van de THC-vrije CBD-olie dat het product instabiel zou zijn, geen medicinale werking zou hebben en het gevaarlijk zou zijn. Haar woord lijkt wet.

Ondanks dat de fysieke omvang van De Block het tegengestelde doet vermoeden, legt haar standpunt geen enkel gewicht in de discussie waarover het zou moeten gaan. Over de CBD-olie en de geneeskrachtige mogen er dan nog wel vragen zijn, maar het mildert in ieder geval de symptomen van tal van een groot aantal aandoeningen. MS, kanker, fybromyalgie etc. etc.

Waarom vasthouden aan een verbod als een product de levenskwaliteit betert voor iemand met veel pijn of die zich in de laatste fase van het leven bevindt?

Wie is Maggie de Block om de betrokken patiënten de legale weg naar enige leefkwaliteit te onthouden en worden doodnormale mensen op de weg van de illegaliteit gedwongen met alle risico’s van dien in België?

Bovendien bevat CBD-olie geen psychoactieve stof.

Nog niet zo heel lang geleden kwam het je in België op een gevangenisstraf te staan als je aangetroffen werd door de politie met een paar joints op zak. Gevolg? Een strafblad, een gigantische inbreuk op je persoonlijke levenssfeer, je vrijheid ontnomen zien en voelen worden plus behandeld worden als een crimineel. Louter omwille van het gegeven dat je een product tot je neemt dat de natuur gegeven heeft, en dit bij wet verboden is.
Behoort wetten niet ten dienste te staan van de bevolking?
Is dit de rol die we de overheid willen laten spelen?

De weg naar gecontroleerde teelt lijkt toch de meeste verstandige te zijn. Al zijn daarover ook nog een paar vragen die overigens de weg tot legale teelt niet in de weg hoeven te staan. Het is zaak dat we de productie uit de criminele middens halen. Mensen die door hun gehuurde huizen ter beschikking stellen van criminele organisaties of zelf aan het telen zijn geslagen.
Waar de elektriciteit illegaal wordt afgetapt waardoor er in woongebieden levensgevaarlijke situaties ontstaan wat betreft de brandveiligheid.

Volgens een onderzoek van het bureau Intraval dat in 2016 onderzoek deed op in opdracht van het dagblad Trouw zou de verkoop via coffeeshops
zo’n 1 miljard euro aan omzet kennen. De opbrengsten voor de Staat zouden volgens RTL Nieuws dat hierover in 2015 berichtte volgens een voorzichtige raming aan BTW en accijnzen zo’n 443 miljoen opleveren, nog los van de inkomsten- en vennootschapsbelasting voor bedrijven die zich met de teelt bezighouden. Andere cijfers vertellen een nog grotere inkomstenstroom voor de Staat.

Als voorbeeld voor hoe het kan wordt de legalisering van de wietteelt wordt het beleid in de Amerikaanse staat Colorado aangehaald. Canada volgt het voorbeeld van Colorado en ook daar wordt het recreatief gebruik van cannabis toegestaan.

De discussie in Nederland werd afgelopen week weer op de kaart gezet door de aanbevelingen van een adviescommissie onder leiding van prof. dr. André Knottnerus die pleit voor een omvangrijke proef met het legaal telen en distribueren van wiet in een aantal Nederlandse gemeenten.
De adviescommissie had de opdracht om heb kabinet te adviseren over de mogelijkheden en de voorwaarden waaronder zo’n proef zo kunnen plaatsvinden. De commissie beval onder meer aan niet te stoppen met de proef als deze een succes zou blijken.

Maar wat opvalt is de realiteitszin en de gebleken onafhankelijkheid van de adviescommissie. In het regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie was al vastgelegd dat er een vier jaar durende proef zou komen waarin een aantal gemeenten op een gereguleerde wijze wiet konden konden gaan verkopen waarna de proef binnen een half jaar zou worden afgebouwd. Zo schreven minister Grapperhaus van Justitie en Bruins van Medische zorg naar de Tweede Kamer begin maart van dit jaar.

De adviezen van de commissie Knottnerus gaan nog een stap verder. Deze pleite er voor om de proef bij succes vooral niet te stoppen om
te zorgen dat mensen in de keten van wietteelt, distributie en verkoop, na het aflopen van de proef gedwongen worden terug de illegale sfeer in worden geslingerd.

Knottnerus pleit er dan ook voor om een vijf tot tiental telers aan te wijzen, die op geen enkele manier banden onderhouden of hebben met de criminaliteit, die aan de proef mee zouden kunnen doen.

Juist het onderdeel “niet stoppen met de proef” is in de rechtstaat een belangrijker gegeven van u op het eerste gezicht zou denken.
Immers de overheid heeft als plicht zorg te dragen voor rechtszekerheid van haar burgers.

Het huidig gedoogbeleid leidt alleen maar tot scheve situaties, waarbij coffeeshophouders verborgen opslagplaatsen er op na moeten houden om de voorraad voor hun klanten op peil en beschikbaar te houden. Het voor handen hebben van meer dan de gedoogde hoeveelheid leidt tot strafrechtelijke vervolging.

Dan hebben we nog het gebruik van pesticiden in de wietteelt. Uit een onderzoek van het RIVM onder 25 coffeeshops bleek dat 90% van de wiet die verkocht werd, pesticiden bevatten. Niet bevorderlijk voor de gezondheid, zachtjes uitgedrukt. Bij een gereguleerde teelt kan ook op dat element worden toegezien en worden gehandhaafd.

Maar er is een vraag. Wie zijn de mensen achter de wietteelt, behalve de organisatoren en uitbaters van de plantages?
De wietplanten moeten worden geknipt worden. Zijn dit mensen met een uitkering? Zo ja, welke uitkering hebben ze dan en komen ze misschien niet van over de grens uit België omdat grensoverschrijdende opsporing van sociale fraude obstakels met zich meebrengt?

Wat gaan alle betrokkenen in het illegale circuit doen als de legale geregulariseerde sector hun handel overneemt? Stappen zij in andere vormen van criminaliteit? Dit zijn vragen die los staan van de kwestie of regulering van de wietteelt en distributie moet worden toegestaan, maar vormen wel een punt om over na te denken.

Indien er over gegaan wordt tot legalisering en regulering bespaart dit in ieder geval een hoop capaciteit in de keten van opsporing, vervolging, rechtspraak en uitvoering van straffen.

Feit is wel dart de huidige hypocriete situatie van het gedoogbeleid niet langer houdbaar is en dat de overheid zich erg terughoudend heeft op te stellen in wat mensen wel en niet mogen doen in en met hun leven. In Nederland is de gebruiker voor een groot deel al lang niet meer gecriminaliseerd, dit in tegenstelling tot ons omringende landen.

De druk op de mensen in de digitale prestatiemaatschappij wordt met de maand hoger. Mensen blijken nood te hebben aan een product dat hun even uit de stress van alledag haalt. “Even niet”, “Even loskomen”. Nog steeds hangt er een bepaald taboe rond het gebruik van softdrugs, terwijl
alcohol, een middel dat veel ellende veroorzaakt van geweld tot en met dodelijke verkeersongevallen, wel sociaal geaccepteerd is.

Ook de gebruikers van cannabis zullen moeten beseffen dat na gebruik van deze stoffen bepaalde handelingen zoals besturen van motorvoertuigen “not done” is. Maar op het gebruik op zich moet niet langer een maatschappelijk taboe liggen.

Een vraag van een hele andere orde is waarom de natuur planten heeft voortgebracht die een psychoactieve werking hebben. Misschien is dat een existentiële vraag die we ook eens moeten gaan proberen te beantwoorden.